ΤΖΟΝ ΡΙΝΤ – ΔΕΚΑ ΜΕΡΕΣ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ (4)

ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ


4ον ΜΕΡΟΣ


(Συνέχεια από το προηγούμενο)


Ασυνήθιστα θυελλώδης ήταν η συνεδρίαση του Σοβιέτ της Πετρούπολης στις 30 (17) του Οχτώβρη, που την παρακολούθησα κι εγώ και που κράτησε όλη τη νύχτα. Ηρθαν όλοι οι "μετριοπαθείς", σοσιαλιστές - διανοούμενοι, οι αξιωματικοί, τα μέλη των στρατιωτικών επιτροπών και τα μέλη της ΚΕΕ. Ενάντιά τους μιλούσαν απλά, αλλά με πάθος, οι εργάτες, οι αγρότες και οι απλοί στρατιώτες.


Ένας αγρότης μίλησε για τις ταραχές στο Τβερ, που, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, προκλήθηκαν από τη σύλληψη των αγροτικών επιτροπών. "Αυτός ο Κερένσκι μόνο τους τσιφλικάδες υποστηρίζει, φώναζε. Οι τσιφλικάδες ξέρουν πως η Συντακτική Συνέλευση θα τους πάρει οπωσδήποτε τη γη και γι' αυτό θέλουν να τη ματαιώσουν!".


Ένας μηχανικός από το εργοστάσιο του Πουτίλοφ μίλησε για το πώς η διεύθυνση έκλεινε το ένα ύστερα από τ' άλλο τα τμήματα, με το πρόσχημα ότι δεν υπάρχουν καύσιμα και πρώτες ύλες. Η εργοστασιακή επιτροπή, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ανακάλυψε τεράστια αποθέματα κρυμμένα. "Αυτό είναι προβοκάτσια, συνέχισε. Θέλουν να μας πεθάνουν από την πείνα ή να μας εξαναγκάσουν να καταφύγουμε στη βία!".


Ένας απ' τους στρατιώτες άρχισε έτσι: "Σύντροφοι! Σας φέρνω χαιρετισμούς από κείνη τη θέση, όπου οι άνθρωποι σκάβουν τους τάφους τους και τους ονομάζουν χαρακώματα!". Κατόπιν σηκώθηκε ένας ψηλός, αδύνατος, νεαρός στρατιώτης, με ξαναμμένα μάτια. Τον δέχτηκαν με ενθουσιώδη χειροκροτήματα. Ήταν ο Τσουντνόβσκι, που θεωρούνταν σκοτωμένος στην επίθεση του Ιούλη και τώρα ήταν σαν να νεκραναστήθηκε. "Η μάζα των στρατιωτών δεν έχει πια εμπιστοσύνη στους αξιωματικούς της. Μας προδίνουν ακόμα κι οι στρατιωτικές επιτροπές. Αρνούνται να συγκαλέσουν συνεδρίαση του Σοβιέτ μας... Η μάζα των στρατιωτών ζητά να γίνει η Συντακτική Συνέλευση ακριβώς στην προθεσμία που καθορίστηκε κι όποιος δοκιμάσει να τη ματαιώσει, θα είναι καταραμένος και καταραμένος όχι μόνο πλατωνικά, γιατί ο στρατός διαθέτει ακόμα πυροβόλα...".


Αφηγήθηκε με πόση λύσσα έγιναν στην 5η Στρατιά οι εκλογές για τη Συντακτική Συνέλευση. "Οι αξιωματικοί, ιδιαίτερα οι μενσεβίκοι κι οι εσέροι, προσπαθούν σκόπιμα να στείλουν τους μπολσεβίκους καταπάνω στις σφαίρες. Δεν επιτρέπουν να κυκλοφορούν οι εφημερίδες μας στα χαρακώματα, πιάνουν τους ομιλητές μας!..".

"Γιατί δε μιλάτε για την έλλειψη ψωμιού;", φώναξε κάποιος στρατιώτης.


"Δε ζει μόνο με ψωμί ο άνθρωπος", απάντησε αυστηρά ο Τσουντνόβσκι.


Αμέσως ύστερα απ' αυτόν μίλησε ένας αξιωματικός, μενσεβίκος - αμυνίτης, αντιπρόσωπος του Σοβιέτ του Βίτεμπσκ. "Η ουσία δε βρίσκεται στο ποιος είναι στην εξουσία. Το κακό για μας δε βρίσκεται στην κυβέρνηση, μα στον πόλεμο... Πριν όμως από κάθε αλλαγή είναι ανάγκη να κερδίσουμε τον πόλεμο...". Κραυγές, ειρωνικά χειροκροτήματα. "Αυτοί οι μπολσεβίκοι προπαγανδιστές, είναι δημαγωγοί!". Η αίθουσα τραντάζεται από τα χάχανα. "Ας ξεχάσουμε για λίγο καιρό την ταξική πάλη...". Δεν τον άφησαν περισσότερο να μιλήσει. Μια κραυγή από κάποια θέση: "Ναι, αυτό θα το θέλατε πολύ!".


Εκείνες τις μέρες η Πετρούπολη παρουσίαζε ένα αλλόκοτο θέαμα. Στα εργοστάσια, τα γραφεία των επιτροπών γέμισαν με όπλα. Εμπαιναν κι έβγαιναν οι σύνδεσμοι, εκπαιδευόταν η Κόκκινη Φρουρά... Σ' όλους τους στρατώνες, μέρα και νύχτα, γίνονταν συλλαλητήρια, ατέλειωτες και ζωηρές συζητήσεις. Στους δρόμους, στο πηχτό νυχτερινό σκοτάδι, μαζεύονταν πυκνά πλήθη λαού. Σαν κύματα παλίρροιας, κινούνταν πάνω - κάτω στη λεωφόρο Νέφσκι. Οι εφημερίδες παίρνονταν με μάχη... Οι ληστείες έφτασαν σε τέτοιο βαθμό, που ήταν επικίνδυνο να περάσει κανείς από απόμερους δρόμους... Μια μέρα είδα στην οδό Σαντόβαγια, πως μια μάζα από εκατοντάδες ανθρώπους έδερνε αλύπητα ένα στρατιώτη, που πιάστηκε να κλέβει... Κάτι μυστηριώδη πρόσωπα γύριζαν γύρω από τις ουρές που σχηματίζονταν στους φούρνους και τα γαλακτοπωλεία και ψιθύριζαν στις δύστυχες γυναίκες, που έτρεμαν κάτω από την κρύα βροχή, πως οι Εβραίοι κρύβουν τα τρόφιμα κι ότι ενώ ο λαός πεινά, τα μέλη του Σοβιέτ ζουν μέσα στην πολυτέλεια.


Στο Σμόλνι, στην κύρια είσοδο και στις εξώπορτες στέκονταν αυστηροί σκοποί, που ζητούσαν απ' όλους τους διερχόμενους άδεια. Τα γραφεία των επιτροπών, ολόκληρα εικοσιτετράωρα, βούιζαν σαν κυψέλες, εκατοντάδες στρατιώτες κι εργάτες κοιμούνταν κάτω στο πάτωμα, πιάνοντας όλο τον άδειο χώρο. Κι απάνω χιλιάδες άνθρωποι συνωστίζονταν στην πελώρια αίθουσα, όπου συνεδρίαζε θυελλώδικα το Σοβιέτ της Πετρούπολης. Οι χαρτοπαικτικές λέσχες δούλευαν πυρετώδικα από χαραυγή σε χαραυγή, η σαμπάνια έτρεχε ποτάμι, το ποντάρισμα έφτανε μέχρι διακόσιες χιλιάδες ρούβλια. Τις νύχτες, στο κέντρο της πόλης, γύριζαν στους δρόμους και γέμιζαν τα καφενεία κοινές γυναίκες, φορώντας διαμάντια και πολύτιμες γούνες...


Μοναρχικές συνωμοσίες, Γερμανοί πράκτορες, ιλιγγιώδη σχέδια κερδοσκόπων και λαθρεμπόρων...


Κάτω από την κρύα διαπεραστική βροχή, κάτω από το γκρίζο βαρύ ουρανό, η τεράστια ανήσυχη πόλη τραβούσε όλο και πιο γοργά ν' ανταμώσει... Ποιον;


ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ


Την παραμονή


Στις σχέσεις ανάμεσα σε μια αδύνατη κυβέρνηση κι έναν εξεγερμένο λαό αργά ή γρήγορα έρχεται η στιγμή, που κάθε βήμα της εξουσίας εξαγριώνει τις μάζες και κάθε άρνησή της να δράσει τους προκαλεί την περιφρόνηση. Το σχέδιο εκκένωσης της Πετρούπολης προκάλεσε θύελλα αγανάχτησης. Η δημόσια δήλωση του Κερένσκι, πως η κυβέρνηση δεν είχε καθόλου τέτοια πρόθεση, έγινε δεκτή με χαλάζι από ειρωνείες. "Κολλημένη στον τοίχο από την πίεση της επανάστασης - διαλαλούσε ο Εργατικός Δρόμος -, η κυβέρνηση των ευνοουμένων της αστικής τάξης προσπαθεί να ξεγλιστρήσει, σκορπώντας ψεύτικες διαβεβαιώσεις ότι τάχα δεν ετοιμαζόταν να φύγει από την Πετρούπολη κι ότι δεν ήθελε να παραδώσει την πρωτεύουσα...". Στο Χάρκοβο (1), τριάντα χιλιάδες ανθρακωρύχοι οργανώθηκαν και αποδέχτηκαν εκείνο το εισαγωγικό σημείο του καταστατικού των "Βιομηχανικών εργατών του κόσμου" (2), που γράφει: "Η τάξη των εργατών και η τάξη των επιχειρηματιών δεν έχουν τίποτα το κοινό ανάμεσά τους". Η οργάνωση διαλύθηκε από τους κοζάκους και διώχτηκαν πολλοί ανθρακωρύχοι από τη δουλιά. Οι υπόλοιποι κήρυξαν γενική απεργία. Ο υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας Κονοβάλοφ έστειλε το βοηθό του Ορλόφ να βάλει τέρμα στις ταραχές, δίνοντάς του ευρεία εξουσιοδότηση. Οι ανθρακωρύχοι μισούσαν τον Ορλόφ. Και η ΚΕΕ όχι μόνο υποστήριξε αυτό το διορισμό, αλλά και αρνήθηκε να απαιτήσει την απομάκρυνση των κοζάκων από το λεκανοπέδιο του Ντονέτς.


Ύστερα απ' αυτά ακολούθησε η διάλυση του Σοβιέτ της Καλούγκα. Οι μπολσεβίκοι, καταχτώντας την πλειοψηφία σ' αυτό το Σοβιέτ, πέτυχαν την απελευθέρωση μερικών πολιτικών κρατουμένων. Η Δούμα της πόλης, με τη συγκατάθεση του κυβερνητικού επιτρόπου, κάλεσε από το Μινσκ στρατό και κανονιοβόλησε το Σοβιέτ. Οι μπολσεβίκοι υποχώρησαν, όμως τη στιγμή που έβγαιναν από το κτίριο του Σοβιέτ οι κοζάκοι έπεσαν απάνω τους φωνάζοντας: "Έτσι θα γίνει και με όλα τα υπόλοιπα μπολσεβίκικα Σοβιέτ και στη Μόσχα και στην Πετρούπολη". Το επεισόδιο αυτό συντάραξε όλη τη Ρωσία... Στην Πετρούπολη τέλειωσε το συνέδριο των Σοβιέτ της Βόρειας Περιοχής, που το παρακολουθούσε ο μπολσεβίκος Κριλένκο. Το συνέδριο με συντριπτική πλειοψηφία πήρε απόφαση για τη μεταβίβαση όλης της εξουσίας στο Πανρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ. Πριν να τελειώσει, το συνέδριο έστειλε χαιρετιστήριο στους συλληφθέντες μπολσεβίκους, αγγέλλοντας ότι η ώρα της απελευθέρωσής τους πλησιάζει. Ταυτόχρονα η πρώτη πανρωσική διάσκεψη των εργοστασιακών επιτροπών τάχθηκε κατηγορηματικά υπέρ των Σοβιέτ, παίρνοντας την εξής απόφαση:


"... Ανατρέποντας την απολυταρχία στον πολιτικό τομέα η εργατική τάξη επιδιώκει το θρίαμβο του δημοκρατικού καθεστώτος και στον τομέα της παραγωγικής της δραστηριότητας. Εκφραση αυτής της προσπάθειας είναι η ιδέα του εργατικού ελέγχου, που γεννήθηκε στην περίοδο της οικονομικής παράλυσης, η οποία προκλήθηκε από την εγκληματική πολιτική των κυρίαρχων τάξεων...". Η ένωση των σιδηροδρομικών απαιτούσε την παραίτηση του υπουργού Μεταφορών Λιβερόβσκι.


Ο Σκόμπελεφ από μέρους της ΚΕΕ υποστήριζε ότι με εντολή πρέπει να παρουσιαστεί στη διασυμμαχική διάσκεψη και διαμαρτυρήθηκε τυπικά ενάντια στην αποστολή του Τερεσένκο στο Παρίσι. Ο Τερεσένκο υπέβαλε την παραίτησή του... Ο στρατηγός Βερχόβσκι, μην μπορώντας να πραγματοποιήσει το σχέδιο αναδιοργάνωσης του στρατού που πρότεινε, πήγαινε πολύ αραιά στις συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου... Στις 3 του Νοέμβρη (21 Οχτώβρη) στην Κοινή Υπόθεση του Μπούρτσεφ δημοσιεύτηκε με μεγάλα γράμματα η παρακάτω έκκληση:


"Πολίτες! Σώστε τη Ρωσία!


Μόλις αυτή τη στιγμή έμαθα ότι χτες, στη σύσκεψη της επιτροπής άμυνας στο Συμβούλιο της δημοκρατίας, ο υπουργός των Στρατιωτικών στρατηγός Βερχόβσκι, ένας από τους κύριους ενόχους του θανάτου του στρατηγού Κορνίλοφ, πρότεινε να κλείσουμε ειρήνη με τους Γερμανούς κρυφά από τους συμμάχους... Αυτό είναι προδοσία της Ρωσίας!


Ο Τερεσένκο δήλωσε, ότι η πρόταση του στρατηγού Βερχόβσκι ούτε καν συζητήθηκε στην προσωρινή κυβέρνηση. Η πρόταση αυτή, είπε ο Μ. Ι. Τερεσένκο είναι παράφρονη. Τα λόγια του στρατηγού Βερχόβσκι προκάλεσαν φρίκη στα μέλη της επιτροπής. Ο στρατηγός Αλεξέγεφ έκλαιγε.


Οχι! Η πρόταση δεν είναι παράφρονη! Είναι χειρότερη από κάθε παραφρόνηση! Είναι ανοιχτή προδοσία της Ρωσίας!


Για τα λόγια του Βερχόβσκι πρέπει να δώσουν απάντηση αμέσως ο Κερένσκι, ο Τερεσένκο και ο Νεκράσοφ.


Πολίτες, όλοι στο πόδι. Προδίνουν τη Ρωσία! Σώστε τη!".


Στην πραγματικότητα ο Βερχόβσκι έλεγε μόνο ότι είναι ανάγκη να πιέσουν τους συμμάχους να βιαστούν να κάνουν προτάσεις ειρήνης γιατί ο ρωσικός στρατός δεν μπορεί πια να πολεμήσει.


Η εντύπωση στη Ρωσία και στο εξωτερικό ήταν τεράστια. Ο Βερχόβσκι πήρε "αναρρωτική άδεια επ' αόριστο" και παραιτήθηκε από την κυβέρνηση. Η Κοινή Υπόθεση έκλεισε...


Η Κυριακή, 4 του Νοέμβρη (22 Οχτώβρη), ορίστηκε σαν "Μέρα του Σοβιέτ της Πετρούπολης" και θα γιορταζόταν με ογκώδη συλλαλητήρια σ' όλη την πόλη. Αυτά τα συλλαλητήρια που οργανώθηκαν με πρόσχημα τη συγκέντρωση χρημάτων για τις σοβιετικές οργανώσεις και το σοβιετικό τύπο, στην πραγματικότητα ήταν επίδειξη δυνάμεων. Ξαφνικά ανακοινώθηκε ότι οι κοζάκοι όρισαν την ίδια ακριβώς ημέρα λιτανεία προς τιμή της θαυματουργής εικόνας που έσωσε τη Μόσχα από τον Ναπολέοντα, το 1812. Η ατμόσφαιρα ηλεκτρίστηκε. Η παραμικρότερη σπίθα μπορούσε ν' ανάψει την πυρκαγιά του εμφύλιου πολέμου. Το Σοβιέτ της Πετρούπολης κυκλοφόρησε την παρακάτω έκκληση με τίτλο:


"Αδέλφια κοζάκοι

"... Εσάς κοζάκοι θέλουν να σας ξεσηκώσουν ενάντια σε εμάς, τους εργάτες και τους στρατιώτες. Αυτή την αδελφοκτόνα δουλιά κάνουν οι κοινοί μας εχθροί: οι καταπιεστές - ευγενείς, οι τραπεζίτες, οι τσιφλικάδες, οι παλιοί γραφειοκράτες, οι πρώην τσαρικοί λακέδες... Εμάς μας μισούν όλοι οι τοκογλύφοι, οι πλούσιοι, οι πρίγκιπες, οι ευγενείς, οι στρατηγοί και μαζί μ' αυτούς οι δικοί σας, οι κοζάκοι στρατηγοί. Αυτοί είναι έτοιμοι κάθε στιγμή να διαλύσουν το Σοβιέτ της Πετρούπολης, να στραγγαλίσουν την επανάσταση...


Στις 22 του Οχτώβρη οργανώνεται κάποια κοζάκικη λιτανεία. Ο κάθε κοζάκος είναι ελεύθερος να πάρει μέρος ή όχι στη λιτανεία. Εμείς δεν ανακατευόμαστε σ' αυτή την υπόθεση και κανένα εμπόδιο δε βάζουμε σε κανέναν...". Η λιτανεία ματαιώθηκε στα βιαστικά...


(1) Οπως φαίνεται ο συγγραφέας είχε υπόψη του το ανθρακοφόρο λεκανοπέδιο του Ντονέτς. Σύντ.


(2) "Οι βιομηχανικοί εργάτες του κόσμου", ήταν μια από τις επαναστατικές μαζικές συνδικαλιστικέςοργανώσεις των ΗΠΑ. Ιδρύθηκε το 1905 κάτω από την επίδραση των επαναστατικών γεγονότων στη Ρωσία. Ουσιαστικά έπαψε να υπάρχει ύστερα από το 1930 γιατί εκφυλίστηκε σε σεχταριστική οργάνωση, που έχασε τη σύνδεση που είχε κάποτε με τις μάζες. Στην εποχή της άνθησης των "ΒΕΚ", έπαιρνε σ' αυτή δραστήριο μέρος και ο Τζον Ριντ. Σύντ.


Στους στρατώνες και τις εργατικές συνοικίες οι μπολσεβίκοι διέδιδαν το σύνθημά τους: "Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ!" και οι πράκτορες των σκοτεινών δυνάμεων υποκινούσαν το λαό να σφάξει τους Εβραίους, τους μαγαζάτορες και τους αρχηγούς των σοσιαλιστών...


Από τη μια μεριά ήταν τα εμπρηστικά άρθρα του μοναρχικού τύπου, κι από την άλλη η βροντερή φωνή του Λένιν:


"Εξέγερση!... Δεν πρέπει να περιμένουμε περισσότερο!".


Ακόμα κι ο αστικός τύπος ανησύχησε. Η εφημερίδα "Χρηματιστηριακές Υποθέσεις" αποκαλούσε την μπολσεβίκικη προπαγάνδα απόπειρα ενάντια στα "βασικά θεμέλια της κοινωνίας, ενάντια στο απαραβίαστο του ατόμου και το σεβασμό της ατομικής ιδιοκτησίας". Περισσότερο όμως απ' όλους έσταζαν φαρμάκι οι "μετριοπαθείς" σοσιαλιστικές εφημερίδες. "Οι μπολσεβίκοι είναι οι πιο επικίνδυνοι εχθροί της επανάστασης", τόνιζε η "Υπόθεση του Λαού". Η μενσεβίκικη "Ημέρα" έγραφε: "Η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να υπερασπίσει τον εαυτό της και μας". Η εφημερίδα του Πλεχάνοφ "Ενότητα" εφιστούσε την προσοχή της κυβέρνησης στο γεγονός ότι οι εργάτες της Πετρούπολης εξοπλίστηκαν κιόλας και απαιτούσε αποφασιστικά μέτρα ενάντια στους μπολσεβίκους.


Και η κυβέρνηση γινόταν κάθε μέρα όλο και πιο ανίσχυρη. Ακόμα κι η αυτοδιοίκηση της πόλης κατέρρευσε. Οι στήλες των εφημερίδων ήταν γεμάτες από ειδήσεις για θρασύτατες ληστείες και φόνους, οι εγκληματίες όμως παρέμεναν ατιμώρητοι...


Από την άλλη πλευρά οι ένοπλες εργατικές περιπολίες φύλαγαν τις νύχτες τους δρόμους, καταδίωκαν τους πλιατσικολόγους και κατάσχεταν κάθε όπλο που έπεφτε στα χέρια τους.


Την 1η του Νοέμβρη (19 Οχτώβρη) ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής της περιοχής της Πετρούπολης συνταγματάρχης Πολκόβνικοφ έβγαλε την παρακάτω διαταγή:


"Παρά τις δύσκολες μέρες που περνάει η χώρα, στην Πετρούπολη συνεχίζονται οι ανεύθυνες εκκλήσεις για ένοπλες ενέργειες και πογκρόμ και συνάμα κάθε μέρα πληθαίνουν οι λεηλασίες και οι ασχημίες.


Η κατάσταση αυτή αποδιοργανώνει τη ζωή των πολιτών και εμποδίζει την κανονική αυτή αποδιοργανώνει τη ζωή των πολιτών και εμποδίζει την κανονική λειτουργία των κυβερνητικών και κοινωνικών οργάνων. Με τη συναίσθηση της ευθύνης και του καθήκοντος απέναντι στην πατρίδα διατάσσω:


1. Κάθε στρατιωτικό τμήμα σύμφωνα με τις ειδικές οδηγίες στα όρια της περιοχής του να παρέχει κάθε δυνατή βοήθεια στα όργανα αυτοδιοίκησης της πόλης, στους κομισάριους και στην πολιτοφυλακή, για τη φρούρηση των κρατικών και κοινωνικών ιδρυμάτων.


2. Σε συνεργασία με το διοικητή της περιφέρειας και τον εκπρόσωπο της πολιτοφυλακής της πόλης να οργανωθούν περιπολίες και να παρθούν μέτρα για τη σύλληψη των εγκληματικών στοιχείωνκαι των λιποταχτών.


3. Όλα τα άτομα που εμφανίζονται στους στρατώνες και καλούν σε ένοπλη δράση και πογκρόμ, να συλλαμβάνονται και να οδηγούνται στο 2ο διοικητή της πόλης.


4. Απαγορεύονται οι διαδηλώσεις, τα συλλαλητήρια και οι πομπές στους δρόμους.


5. Οι ένοπλες ενέργειες και τα πογκρόμ να αντιμετωπίζονται αμέσως μ' όλες τις ένοπλες δυνάμεις που υπάρχουν στη διάθεσή μας.


6. Να προσφέρεται βοήθεια στους κομισάριους για τη ματαίωση των αυθαίρετων ερευνών και συλλήψεων.


7. Για ό,τι ήθελε συμβεί στον τομέα διάταξης των τμημάτων σας ν' αναφέρεστε αμέσως στο επιτελείο της περιοχής. Καλώ τις επιτροπές των τμημάτων κι όλες τις στρατιωτικές οργανώσεις να βοηθήσουν τους διοικητές να εκπληρώσουν τα καθήκοντα που τους ανατέθηκαν".


Ο Κερένσκι δήλωσε στο Σοβιέτ της Δημοκρατίας ότι η προσωρινή κυβέρνηση είναι καλά ενημερωμένη για την προπαγάνδα που κάνουν οι μπολσεβίκοι κι ότι είναι αρκετά ισχυρή για να τα βγάλει πέρα με οποιαδήποτε διαδήλωση.


Κατηγόρησε τις εφημερίδες "Νέα Ρωσία" και "Εργατικό Δρόμο" για παρόμοια εγκληματική δράση. "Η απόλυτη ελευθερία του τύπου, όμως, συνέχισε ο Κερένσκι, δεν επιτρέπει στην κυβέρνηση να πάρει μέτρα ενάντια στα ψέματα του τύπου... " (1). Δηλώνοντας πως ο μπολσεβικισμός και ο μοναρχισμός είναι μόνον διαφορετικές εκδηλώσεις μιας και της ίδιας προπαγάνδας, που εξυπηρετεί την αντεπανάσταση και που τόσο πολύ την επιθυμούν οι σκοτεινές δυνάμεις, συνέχισε: "Εγώ είμαι καταδικασμένος. Μου είναι όμως αδιάφορο ό,τι κι αν μου συμβεί, κι έχω το θάρρος να δηλώσω, ότι όλο το μυστικό για τα γεγονότα βρίσκεται στην πρωτοφανή προβοκάτσια που δημιούργησαν στην πόλη οι μπολσεβίκοι".


Μέχρι τις 2 του Νοέμβρη (20 Οχτώβρη) είχαν έρθει για το συνέδριο των Σοβιέτ συνολικά δεκαπέντε αντιπρόσωποι. Την άλλη ημέρα έφτασαν τους εκατό και το επόμενο εικοσιτετράωρο, τους εκατόν εβδομήντα πέντε. Απ' αυτούς οι εκατόν τρεις ήταν μπολσεβίκοι... Για να υπάρχει απαρτία όμως χρειάζονταν τετρακόσιοι αντιπρόσωποι. Κι ως το συνέδριο υπολείπονταν μόνον τρεις μέρες...


Βρισκόμουνα όλη την ώρα σχεδόν στο Σμόλνι. Ήταν δύσκολο πια να φτάσει κανείς εδώ. Στις εξώπορτες στέκονταν διπλή αλυσίδα από σκοπούς και μπροστά στην κύρια είσοδο υπήρχε μια μακριά σειρά από ανθρώπους που περίμεναν άδεια. Στο Σμόλνι επέτρεπαν να μπουν από τέσσερις άνθρωποι μαζί, αφού πρώτα εξακρίβωναν ποιος ήταν ο καθένας και μαθαίναν για ποια δουλιά ήρθε. Εδινανάδειες, όμως το σύστημα άλλαζε πολλές φορές την ημέρα, γιατί οι κατάσκοποι καθημερινά σοφίζονταν διάφορους τρόπους για να μπουν στο μέγαρο...


Μια φορά, πηγαίνοντας στο Σμόλνι, είδα μπροστά μου στην εξώπορτα τον Τρότσκι με τη γυναίκα του. Τους σταμάτησε ο σκοπός. Ο Τρότσκι ανακάτεψε όλες τις τσέπες του, αλλά στάθηκε αδύνατο να βρει την άδεια. Δεν πειράζει, είπε στο τέλος. Εμένα με ξέρετε. Το επίθετό μου είναι Τρότσκι. "Πού είναι η άδεια; απάντησε με πείσμα ο στρατιώτης. Η είσοδος απαγορεύεται, δεν ξέρω κανένα επίθετο εγώ".


"Μα εγώ είμαι ο πρόεδρος του Σοβιέτ της Πετρούπολης".


"Ε, λοιπόν, απάντησε ο στρατιώτης, αφού είστε τέτοιο σπουδαίο πρόσωπο, θα πρέπει να σας βρίσκεται έστω και ένα μικρό χαρτάκι".


Ο Τρότσκι ήταν πολύ υπομονετικός. "Οδηγήστε με στο διοικητή", είπε. Ο στρατιώτης δίσταζε και μουρμούριζε πως δεν μπορεί ν' ανησυχεί το διοικητή για το χατίρι του κάθε περαστικού. Στο τέλος όμως, γνέφοντας με το κεφάλι του, κάλεσε τον κινητό σκοπό. Ο Τρότσκι του εξήγησε τη δουλιά που είχε. "Το επίθετό μου είναι Τρότσκι", επανέλαβε.


"Τρότσκι... " έκανε ο σκοπός ξύνοντας το σβέρκο του. "Κάπου τ' άκουσα αυτό το όνομα... " πρόφερε αργά. "Αντε, καλά περάστε, σύντροφε".


Στο διάδρομο έπεσα πάνω στον Καραχάν, μέλος της ΚΕ των μπολσεβίκων (2). Αυτός μου διηγήθηκε, τι είδους θα είναι η νέα κυβέρνηση:


"Ευλύγιστη στην οργάνωση, ευαίσθητη στη λαϊκή θέληση, που θα εκφράζεται από τα Σοβιέτ και θα παρέχει την πιο μεγάλη ελευθερία στην τοπική πρωτοβουλία. Σήμερα η προσωρινή κυβέρνηση δένει την τοπική δημοκρατία, όπως ακριβώς γινόταν τον καιρό του τσάρου... Στην καινούρια κοινωνία η πρωτοβουλία θα ξεκινάει από κάτω. Οι μορφές της διοίκησης θα καθοριστούν σύμφωνα με το καταστατικό του σοσιαλδημοκρατικού εργατικού κόμματος της Ρωσίας. Βουλή θα είναι η καινούρια ΚΕΕ, που θα είναι υπεύθυνη απέναντι στο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, το οποίο πρέπει να συνέρχεται πολύ συχνά. Τα υπουργεία δε θα τα διευθύνουν ξεχωριστοί υπουργοί αλλά συλλογικά όργανα, άμεσα υπεύθυνα μπροστά στα Σοβιέτ". (1) Αυτή η δήλωση δεν ήταν απόλυτα ειλικρινής. Τον Ιούλη η προσωρινή κυβέρνηση έκλεισε τις μπολσεβίκικες εφημερίδες και τώρα ετοιμαζόταν να κάνει πάλι το ίδιο. Τζον Ριντ.


(2) Ο Καραχάν δεν ήταν μέλος της ΚΕ. Σύντ.


Στις 30 (17) του Οχτώβρη αφού είχαμε μείνει σύμφωνοι από προηγούμενα με τον Τρότσκι, τον επισκέφτηκα σ' ένα μικρό αδειανό δωμάτιο, στο πάνω πάτωμα του Σμόλνι. Καθόταν στη μέση του δωματίου σε μια σκληρή καρέκλα, μπροστά σ' ένα άδειο τραπέζι. Του υπέβαλα πολύ λίγα ερωτήματα. Μιλούσε γρήγορα και πειστικά πάνω από μια ώρα. Αναφέρω τα πιο βασικά από τα λεγόμενά του, συγκρατώντας ακριβώς τις εκφράσεις του:


"Η προσωρινή κυβέρνηση είναι ολότελα ανίσχυρη. Στην εξουσία βρίσκεται η αστική τάξη, όμως η εξουσία της είναι καμουφλαρισμένη με τον εικονικό συνασπισμό με τα αμυνίτικα κόμματα. Στη διάρκεια όλης της επανάστασης βλέπουμε να εξεγείρονται οι αγρότες, που κουράστηκαν πια να περιμένουν τη γη που τους υποσχέθηκαν. Από παρόμοια δυσαρέσκεια κατέχονται όλες οι εργαζόμενες τάξεις σ' ολόκληρη τη χώρα. Η κυριαρχία της αστικής τάξης μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον με κορνιλοφικές μεθόδους, δεν της φθάνουν όμως οι δυνάμεις... Ο στρατός είναι μαζί μας. Οι συμβιβαστές και οι πασιφιστές, οι εσέροι κι οι μενσεβίκοι έχασαν όλο το κύρος τους, γιατί η πάλη ανάμεσα στους αγρότες και τους τσιφλικάδες, ανάμεσα στους εργάτες και τους εργοδότες, ανάμεσα στους στρατιώτες και τους αξιωματικούς έφτασε σε πρωτοφανή οξύτητα και αδιαλλαξία. Μόνο με ενωμένες τις προσπάθειες των λαϊκών μαζών, μόνο με τη νίκη της δικτατορίας του προλεταριάτου μπορεί να τελειώσει η επανάσταση, μπορεί να σωθεί ο λαός...


Τα Σοβιέτ είναι η πιο ολοκληρωμένη μορφή λαϊκής εκπροσώπησης, πιο ολοκληρωμένη και από την άποψη της επαναστατικής πείρας και από την άποψη των ιδεών και των σκοπών. Τα Σοβιέτ, στηριζόμενα άμεσα στα στρατιωτικά χαρακώματα, στους βιομηχανικούς εργάτες, στο αγροτικό χωριό, είναι η σπονδυλική στήλη της επανάστασης.


Έγιναν απόπειρες να δημιουργηθεί εξουσία χωρίς τα Σοβιέτ. Αυτές οι απόπειρες δημιούργησαν μόνον αναρχία. Αυτή τη στιγμή στους διαδρόμους του Σοβιέτ της ρωσικής δημοκρατίας καταστρώνονται κάθε λογής αντεπαναστατικά σχέδια. Το κόμμα των καντέ είναι ο εκπρόσωπος της μαχητικής αντεπανάστασης. Τα Σοβιέτ όμως είναι οι εκπρόσωποι της λαϊκής υπόθεσης. Ανάμεσα σ' αυτά τα δύο στρατόπεδα δεν υπάρχει ούτε μια ομάδα που να είχε και την παραμικρότερη σοβαρή σημασία... Αυτό είναι το "lutte finale" - η τελευταία και αποφασιστική μάχη. Η αστική αντεπανάσταση οργανώνει όλες τις δυνάμεις της και περιμένει μόνο την κατάλληλη στιγμή για την επίθεση. Η δική μας απάντηση θα είναι αποφασιστική. Θα ολοκληρώσουμε το έργο που μόλις άρχισε το Φλεβάρη και τράβηξε προς τα μπρος στην περίοδο του κορνιλοφικού πραξικοπήματος...".


Υστερα πέρασε στην εξωτερική πολιτική της μελλοντικής κυβέρνησης:


"Η πρώτη μας πράξη θα είναι η έκκληση για μια άμεση ανακωχή σ' όλα τα μέτωπα και για μια διάσκεψη όλων των λαών που θα συζητήσει τους δημοκρατικούς όρους ειρήνης. Ο βαθμός της δημοκρατικότητας της συνθήκης ειρήνης θα εξαρτηθεί από το βαθμό της επαναστατικής υποστήριξης που θα βρούμε στην Ευρώπη. Εφόσον εμείς θα δημιουργήσουμε εδώ κυβέρνηση των Σοβιέτ, αυτό θα είναι ισχυρός παράγοντας προς όφελος της άμεσης ειρήνης σ' όλη την Ευρώπη, επειδή η κυβέρνησή μας, παρακάμπτοντας τις κυβερνήσεις, θ' απευθυνθεί ανοιχτά και άμεσα προς όλους τους λαούς, προτείνοντας ανακωχή. Όταν θα κλείσει ειρήνη, η ρωσική επανάσταση θα υποστηρίξει μ' όλες τις δυνάμεις της την αρχή:


"χωρίς προσαρτήσεις και επανορθώσεις, στη βάση της ελεύθερης αυτοδιάθεσης των λαών" καθώς και τη δημιουργία ευρωπαϊκής ομοσπονδιακής δημοκρατίας...


Με το τέλος αυτού του πολέμου βλέπω την Ευρώπη ν' αναμορφώνεται όχι από τους διπλωμάτες, αλλά από το προλεταριάτο. Ευρωπαϊκή ομοσπονδιακή δημοκρατία, Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, να τι πρέπει να γίνει. Η εθνική αυτονομία δεν είναι πια αρκετή. Η οικονομική πρόοδος απαιτεί την κατάργηση των εθνικών συνόρων. Αν η Ευρώπη παραμείνει διαμελισμένη σε εθνικές ομάδες, τότε ο ιμπεριαλισμός θα συνεχίσει τη δουλιά του. Ειρήνη σ' όλο τον κόσμο μπορεί να εξασφαλίσει μόνο η ευρωπαϊκή ομοσπονδιακή δημοκρατία", και χαμογέλασε ελαφρά, με το κάπως ειρωνικό χαμόγελό του. "Χωρίς όμως δράση των ευρωπαϊκών μαζών, οι σκοποί αυτοί δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν για την ώρα...".


Όλοι περίμεναν ότι μια ωραία πρωία θα εμφανιστούν αναπάντεχα στους δρόμους οι μπολσεβίκοι και θ' αρχίσουν να τουφεκίζουν όλους όσοι φορούν άσπρα κολάρα. Στην πραγματικότητα όμως η εξέγερση έγινε πολύ απλά και ολότελα ανοιχτά.

Η προσωρινή κυβέρνηση ετοιμαζόταν να στείλει τη φρουρά της Πετρούπολης στο μέτωπο. Η φρουρά της Πετρούπολης αριθμούσε περίπου εξήντα χιλιάδες ανθρώπους και έπαιξε στην επανάσταση σοβαρό ρόλο. Αυτή ακριβώς ήταν εκείνη που έλυσε την υπόθεση στις μεγάλες μέρες του Φλεβάρη, αυτή δημιούργησε το Σοβιέτ των στρατιωτών βουλευτών, αυτή αναχαίτισε τον Κορνίλοφ στα πρόθυρα της Πετρούπολης.


Τώρα μέσα στη φρουρά ήταν πάρα πολλοί μπολσεβίκοι. Τότε που η προσωρινή κυβέρνηση μιλούσε για εκκένωση της πόλης, η φρουρά της Πετρούπολης τής έδωσε την απάντηση. "Ένα από τα δύο: Μια κυβέρνηση που είναι ανίκανη να προστατεύσει την πρωτεύουσα πρέπει είτε να κλείσει αμέσως ειρήνη, είτε, αν είναι ανίκανη να κλείσει ειρήνη, να μας αδειάσει τη γωνιά και να παραχωρήσει τη θέση της σε μια γνήσια λαϊκή κυβέρνηση...".


Ήταν ολοφάνερο πως κάθε προσπάθεια εξέγερσης εξαρτιόταν ολοκληρωτικά από τη στάση της φρουράς της Πετρούπολης. Το σχέδιο της κυβέρνησης ήταν ν' αντικαταστήσει τα συντάγματα της φρουράς με "έμπιστα" τμήματα, με κοζάκους και "τάγματα θανάτου". Οι επιτροπές ορισμένων στρατιών, οι "μετριοπαθείς" σοσιαλιστές και η ΚΕΕ υποστήριζαν την κυβέρνηση. Στο μέτωπο και στην Πετρούπολη γινόταν πλατιά ζύμωση. Ελεγαν πως πέρασαν πια οχτώ μήνες από τότε που η φρουρά της Πετρούπολης τεμπελιάζει κι αναπαύεται στους στρατώνες της πρωτεύουσας, ενώ στο ίδιο διάστημα ο στρατός στο μέτωπο πεινάει και πεθαίνει, περιμένοντας αντικατάσταση κι ενισχύσεις.


Εννοείται πως στα λόγια αυτών που κατηγορούσαν τη φρουρά της Πετρούπολης για απροθυμία ν' αλλάξει τη σχετική της ανάπαυση με τη φρίκη της χειμερινής εκστρατείας, υπήρχε ορισμένη δόση αλήθειας. Όμως για την άρνηση να πάει στο μέτωπο υπήρχαν κι άλλες αιτίες. Το Σοβιέτ της Πετρούπολης φοβόταν τα σχέδια της κυβέρνησης, στο μεταξύ όμως από το μέτωπο κατέφθαναν εκατοντάδες αντιπρόσωποι των απλών στρατιωτών, που με μια φωνή δήλωναν: "Είναι αλήθεια ότι μας χρειάζονται ενισχύσεις, όμως ακόμα πιο πολύ μας χρειάζεται να ξέρουμε ότι εδώ, στην Πετρούπολη, η επανάσταση βρίσκεται σε σιγουριά... Κρατάτε τα μετόπισθεν, σύντροφοι, κι εμείς θα κρατήσουμε το μέτωπο...".


Στις 25 (12) του Οχτώβρη η εκτελεστική επιτροπή του Σοβιέτ της Πετρούπολης συζήτησε με κλειστές τις θύρες το ζήτημα της οργάνωσης ιδιαίτερης στρατιωτικής επιτροπής. Την άλλη μέρα το στρατιωτικό τμήμα του Σοβιέτ της Πετρούπολης εξέλεξε επιτροπή που κήρυξε μποϊκοτάζ σ' όλες τις αστικές εφημερίδες κι έδωσε μομφή στην ΚΕΕ για την πάλη της ενάντια στο συνέδριο των Σοβιέτ. Στις 29 (16) Οχτώβρη, ο Τρότσκι σε ανοιχτή συνεδρίαση του Σοβιέτ της Πετρούπολης πρότεινε να επικυρωθεί τυπικά η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή. "Πρέπει, - είπε - να δημιουργήσουμε ειδική οργάνωση που θα την ακολουθούμε στη μάχη και θα πεθαίνουμε, αν χρειαστεί... ". Αποφασίστηκε να στείλουν στο μέτωπο δύο αντιπροσωπείες για διαπραγματεύσεις με τις επιτροπές των στρατιωτών και με τις διοικήσεις. Τη μια από το Σοβιέτ και την άλλη από τη φρουρά.


Στο Πσκοφ δέχτηκε την αντιπροσωπεία του Σοβιέτ ο διοικητής του Βόρειου Μετώπου στρατηγός Τσερεμίσοφ, που δήλωσε με λίγα λόγια, ότι διέταξε κιόλας τη φρουρά της Πετρούπολης να πιάσει θέσεις στα χαρακώματα και πως είναι άσκοπο να γίνεται κουβέντα γι' αυτό το ζήτημα. Στην αντιπροσωπεία της φρουράς δεν επιτράπηκε να βγει από την Πετρούπολη...


Η αντιπροσωπεία του στρατιωτικού τμήματος του Σοβιέτ της Πετρούπολης παρακάλεσε να γίνει δεκτός αντιπρόσωπός της στο επιτελείο της περιοχής της Πετρούπολης. Αρνήθηκαν. Το Σοβιέτ της Πετρούπολης απαίτησε να μην εκδίδεται καμιά διαταγή χωρίς την έγκριση του τμήματος των στρατιωτών. Αρνήθηκαν. Στους αντιπροσώπους δήλωσαν ωμά: "Εμείς αναγνωρίζουμε μόνον την ΚΕΕ. Εσάς δε σας αναγνωρίζουμε, κι αν παραβιάσετε κανένα νόμο, θα σας συλλάβουμε".


Στις 30 (17) του Οχτώβρη (1) η συνέλευση των αντιπροσώπων όλων των συνταγμάτων της Πετρούπολης πήρε την παρακάτω απόφαση: "Η φρουρά της Πετρούπολης δεν αναγνωρίζει πια την προσωρινή κυβέρνηση. Κυβέρνησή μας είναι το Σοβιέτ της Πετρούπολης. Θα υποτασσόμαστε μόνον στις διαταγές του Σοβιέτ της Πετρούπολης, που θα εκδίδονται από τη Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή του". Τα τοπικά στρατιωτικά τμήματα διατάχθηκαν να περιμένουν οδηγίες από το τμήμα των στρατιωτών του Σοβιέτ της Πετρούπολης.


Την άλλη μέρα η ΚΕΕ συγκάλεσε δική της συνέλευση που αποτελούνταν στη συντριπτική πλειοψηφία από αξιωματικούς, δημιούργησε ιδιαίτερη επιτροπή για το συντονισμό της δουλιάς με το επιτελείο κι έστειλε σ' όλους τους τομείς της Πετρούπολης τους κομισάριούς της. Στις 3 του Νοέμβρη (21 του Οχτώβρη) ένα ογκώδες συλλαλητήριο των στρατιωτών στο Σμόλνι αποφάσισε:


"Χαιρετίζοντας τον σχηματισμό της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής, δίπλα στο Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών της Πετρούπολης, η φρουρά της Πετρούπολης και των περιχώρων της υπόσχεται στη Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή πλήρη υποστήριξη σ' όλα τα βήματά της, που θα κατευθύνονται στην πιο στενή σύνδεση του μετώπου με τα μετόπισθεν για το συμφέρον της επανάστασης.


Μαζί μ' αυτό, η φρουρά της Πετρούπολης δηλώνει: για τη φρούρηση της επαναστατικής τάξης στην Πετρούπολη βρίσκεται όλη η φρουρά μαζί με το οργανωμένο προλεταριάτο. Κάθε είδους προβοκατόρικες απόπειρες από μέρους των κορνιλοφικών και της αστικής τάξης να σπείρουν ζιζάνια και σύγχυση στις επαναστατικές γραμμές θ' αντιμετωπίσουν "αμείλιχτη αντίσταση"".


Η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή, έχοντας συναίσθηση της δύναμής της απαιτούσε αποφασιστικά να μπει κάτω από τις διαταγές της το επιτελείο της περιοχής της Πετρούπολης. Εστειλε σ' όλα τα τυπογραφεία διαταγή να μην τυπώνουν χωρίς την έγκρισή της κανενός είδους εκκλήσεις ή προκηρύξεις. Στο οπλοστάσιο του Κρονβέρσκι παρουσιάστηκαν ένοπλοι κομισάριοι κι άρπαξαν τεράστιο αριθμό όπλων και πολεμοφοδίων, ματαιώνοντας την αποστολή δέκα χιλιάδων ξιφολογχών, που προορίζονταν για το Νοβοτσερκάσκ, όπου ήταν το επιτελείο του Καλέντιν...


Η κυβέρνηση, που βρέθηκε ξαφνικά μπροστά στον κίνδυνο, υποσχέθηκε στην επιτροπή, ότι δε θα τιμωρηθεί κανένα από τα μέλη της σε περίπτωση που θα διαλύονταν εθελοντικά. Ηταν όμως αργά πια. Τα μεσάνυχτα της 5ης Νοέμβρη (23 του Οχτώβρη) ο ίδιος ο Κερένσκι έστειλε στο Σοβιέτ της Πετρούπολης τον Μαλέφσκι με πρόταση να στείλει αντιπρόσωπο στο επιτελείο. Η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή συμφώνησε, όμως μέσα σε μια ώρα ο στρατηγός Μανικόφσκι, που εκτελούσε καθήκοντα υπουργού των Στρατιωτικών, ανακάλεσε την πρόταση...


Την Τρίτη το πρωί στις 6 του Νοέμβρη (24 του Οχτώβρη), η πόλη αναστατώθηκε από την έκκληση που κυκλοφόρησε στους δρόμους με την υπογραφή:"Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή, δίπλα στο Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών της Πετρούπολης":


"Προς τον πληθυσμό της Πετρούπολης


Πολίτες! Η αντεπανάσταση σήκωσε το εγκληματικό της κεφάλι. Οι κορνιλοφικοί επιστρατεύουν δυνάμεις για να συντρίψουν το Πανρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ και να ματαιώσουν τη Συντακτική Συνέλευση. Ταυτόχρονα οι πογκρομιστές μπορεί ν' αποπειραθούν να δημιουργήσουν στους δρόμους της Πετρούπολης ταραχές και σφαγές.


Το Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών της Πετρούπολης αναλαβαίνει την ευθύνη της φρούρησης της επαναστατικής τάξης από τους αντεπαναστάτες και τις απόπειρες πογκρόμ. Η φρουρά της Πετρούπολης δε θα επιτρέψει κανενός είδους βία και ασχημίες. Ο πληθυσμός καλείται να πιάνει τους αλήτες και τους εκατονταρχίτες πράκτορες και να τους παραδίνει στους κομισάριους του Σοβιέτ, στο πιο κοντινό στρατιωτικό τμήμα. Με την πρώτη απόπειρα των σκοτεινών στοιχείων να προκαλέσουν στους δρόμους της πρωτεύουσας ταραχές, λεηλασίες, καβγάδες ή πυροβολισμούς, οι εγκληματίες θα εξαφανιστούν από το πρόσωπο της Γης.


Πολίτες! Σας καλούμε να δείξετε απόλυτη ψυχραιμία και αυτοκυριαρχία. Η υπόθεση της τάξης και της επανάστασης βρίσκεται σε σταθερά χέρια... ".


Στις 3 του Νοέμβρη (21 του Οχτώβρη) οι αρχηγοί των μπολσεβίκων μαζεύτηκαν στην ιστορική τους σύσκεψη, που έγινε με κλειστές τις θύρες. Ειδοποιήθηκα από τον Ζάλκιντ (2) και περίμενα τ' αποτελέσματα της σύσκεψης πίσω από την πόρτα, στο διάδρομο. Ο Βολοντόρσκι, βγαίνοντας από το δωμάτιο, μου διηγήθηκε τι γίνεται εκεί.


Ο Λένιν έλεγε: "Στις 24 του Οχτώβρη θα είναι πολύ νωρίς να ενεργήσουμε: για την εξέγερση είναι απαραίτητη η πανρωσική βάση, και στις 24 δε θα φτάσουν ακόμα όλοι οι αντιπρόσωποι του συνεδρίου. Από την άλλη μεριά στις 26 του Οχτώβρη θα είναι πολύ αργά να ενεργήσουμε: σ' αυτό το διάστημα το Συνέδριο θα οργανωθεί, και μια μεγάλη οργανωμένη συνέλευση είναι δύσκολο να πάρει αστραπιαία και αποφασιστικά μέτρα. Εμείς πρέπει να ενεργήσουμε στις 25 του Οχτώβρη, την ημέρα που ανοίγει το Συνέδριο, για να μπορούμε να πούμε σ' αυτό: Να η εξουσία! Τι θα κάνετε μ' αυτήν;".


(1) Αυτή η συνέλευση έγινε στις 31 (18) του Οχτώβρη. Σύντ.


(2) Ζάλκιντ Ι. Α. - Πήρε δραστήριομέρος στην Οχτωβριανή Επανάσταση, μέλος της οργάνωσης των μπολσεβίκων της Πετρούπολης. Σύντ.


Σ' ένα από τα δωμάτια του απάνω πατώματος καθόταν ένας λεπτοπρόσωπος άνθρωπος, με μακριά μαλλιά, μαθηματικός και σκακιστής, κάποτε αξιωματικός του τσαρικού στρατού, και κατόπιν επαναστάτης και εξόριστος, κάποιος Οφσέγενκο, με το παρατσούκλι Αντόνοφ. Ο μαθηματικός και σκακιστής, ήταν απορροφημένος με την επεξεργασία των σχεδίων κατάληψης της πρωτεύουσας.


Και η κυβέρνηση ετοιμαζόταν από την πλευρά της για τη μάχη. Στην Πετρούπολη συγκεντρώνονταν απαρατήρητα τα πιστότερα συντάγματα, διαλεγμένα από τις μεραρχίες, που ήταν σκορπισμένες σ' όλο το μέτωπο. Στα χειμερινά ανάκτορα πήρε διάταξη το πυροβολικό της Σχολής των Ευελπίδων. Στους δρόμους, πρώτη φορά ύστερα από τις μέρες της εξέγερσης του Ιούλη, εμφανίστηκαν κοζάκικες περιπολίες. Ο Πολκόβνικοφ έβγαζε τη μια διαταγή πάνω στην άλλη, απειλώντας να καταπνίξει την παραμικρότερη ανυπακοή "με τα πιο αποφασιστικά κατασταλτικά μέτρα". Το πιο μισητό μέλος της κυβέρνησης, ο υπουργός Λαϊκής Παιδείας Κίσκιν, διορίστηκε έκτακτος κομισάριος για τη διατήρηση της τάξης στην Πετρούπολη. Αυτός διόρισε σαν βοηθούς του τους Ρούντεμπεργκ και Παλτσούσκι, που ήταν το ίδιο αντιπαθητικοί στο λαό. Η Πετρούπολη, η Κρονστάνδη και η Φινλανδία κηρύχτηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η αστική εφημερίδα "Νέοι Καιροί" έγραφε ειρωνικά απ' αφορμή αυτό το μέτρο: "Για ποιο λόγο η κατάσταση πολιορκίας; Η κυβέρνηση έπαψε πια να έχει την εξουσία. Δε διαθέτει ούτε το ηθικό κύρος ούτε τον απαραίτητο μηχανισμό, που θα της έδινε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει δύναμη. Στην πιο καλύτερη περίπτωση η κυβέρνηση μπορεί μόνο να διεξάγει διαπραγματεύσεις με κείνους που συμφωνούν να συζητήσουν μαζί της. Άλλη εξουσία δεν έχει...".


Τη Δευτέρα στις 5 του Νοέμβρη (23 Οχτώβρη) το πρωί, πετάχτηκα μια στιγμή στα ανάκτορα του Μερένσκι, για να ιδώ τι γίνεται στο Σοβιέτ της Ρωσικής Δημοκρατίας. Λυσσώδεις συζητήσεις για την εξωτερική πολιτική του Τερεσένκο. Σχόλια για το επεισόδιο Μπούρτσεφ - Βερχόβσκι. Ηταν παρόντες όλοι οι ξένοι διπλωμάτες, εκτός από τον Ιταλό πρεσβευτή, για τον οποίον έλεγαν, πως τσακίστηκε κυριολεχτικά σ' ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Κάρσο... Τη στιγμή που έμπαινα ο αριστερός εσέρος Καρέλιν διάβαζε φωναχτά το κύριο άρθρο των "Τάιμς του Λονδίνου", στο οποίο λεγόταν: "Ο μπολσεβικισμός πρέπει να θεραπευτεί με τις σφαίρες".


Απευθυνόμενος στους καντέ, ο Καρέλιν φώναζε: "Κι αυτά πάλι δικές σας ιδέες είναι!".


Φωνές απ' τα δεξιά: "Ναι! Ναι!".


"Ναι, ξέρω ότι σκέπτεστε έτσι, απάντησε θυμωμένα ο Καρέλιν. Αλλά τολμήστε να τις εφαρμόσετε στην πράξη!".


Κατόπιν ο Σκόμπελεφ, που έμοιαζε με κοσμικό δανδή, με το καλοπεριποιημένο ξανθό γένι του και με τα κίτρινα κατσαρά μαλλιά, υποστήριξε με τόνο ικετευτικό τη σοβιετική εντολή. Αμέσως ύστερα απ' αυτόν μίλησε ο Τερεσένκο, που τον υποδέχτηκαν από τ' αριστερά με φωνές: "Να παραιτηθείς! Να παραιτηθείς!". Ο Τερεσένκο υποστήριζε πως στη διάσκεψη του Παρισιού, οι αντιπρόσωποι της κυβέρνησης και της ΚΕΕ πρέπει να υποστηρίξουν ενιαία άποψη και ακριβώς την άποψη τη δική του. Είπε έπειτα λίγα λόγια για την αποκατάσταση της πειθαρχίας στο στρατό και για τη συνέχιση του πολέμου ως τη νίκη.... Το Σοβιέτ της Ρωσικής Δημοκρατίας μέσα σε θόρυβο και θυελλώδεις διαμαρτυρίες απ' τα αριστερά, πέρασε στην ημερήσια διάταξη.


Οι μπολσεβίκικες θέσεις ήταν αδειανές, αδειανές από την ίδια μέρα που άρχισε η συζήτηση του Σοβιέτ. Όταν οιμπολσεβίκοι το εγκατέλειψαν, πήραν μαζί τους όλη τη ζωντάνια. Κατεβαίνοντας προς τα κάτω σκεπτόμουν πως παρ' όλες αυτές τις θυελλώδεις συζητήσεις, ούτε μια ζωντανή φωνή από τον πραγματικό εξωτερικό κόσμο δεν μπορεί να διεισδύσει σ' αυτή την ψηλή κρύα αίθουσα και ότι η προσωρινή κυβέρνηση έσπασε τα μούτρα της στον ίδιο ακριβώς βράχο του πολέμου και της ειρήνης, που προηγούμενα σύντριψε και την κυβέρνηση του Μιλιουκόφ... Δίνοντας μου το παλτό, ο θυρωρός μουρμούρισε: "Οχι, κάτι θα γίνει με την κακόμοιρη τη Ρωσία!.. Μενσεβίκοι, μπολσεβίκοι, τρουντοβίκοι...


Ουκρανία, Φινλανδία, Γερμανοί ιμπεριαλιστές, Άγγλοι ιμπεριαλιστές... Σαράντα πέντε χρόνια ζω στον κόσμο, μα ποτέ δεν άκουσα τόσες λέξεις".


Στο διάδρομο με συνάντησε ο καθηγητής Σάτσκι, ένας κύριος με μεγάλη επιρροή στους κύκλους των καντέ, με μαλλιά αρουραίου, ντυμένος με ένα κομψό μακρύ σακάκι. Τον ρώτησα τι σκέπτεται για τις μπολσεβίκικες ενέργειες, για τις οποίες τόσα πολλά λένε. Σήκωσε τους ώμους και χαμογέλασε.


"Αυτοί είναι κτήνη, καθάρματα, απάντησε. Δεν περιμένω να τολμήσουν, μα αν τολμήσουν, τότε θα τους δείξουμε!.. Κατά τη γνώμη μας, αυτό δεν είναι κι άσχημο, γιατί θα χρεοκοπήσουν με τις ενέργειές τους και δε θα 'χουν καμιά δύναμη στη


Συντακτική Συνέλευση...


Όμως, αγαπητέ σερ, επιτρέψτε μου σε συντομία να σας εκθέσω το σχέδιό μου για τη συγκρότηση της καινούριας κυβέρνησης, που θα προταθεί στη Συντακτική Συνέλευση. Βλέπετε, είμαι πρόεδρος της επιτροπής, που σχηματίστηκε από κοινού από το Σοβιέτ της δημοκρατίας και την προσωρινή κυβέρνηση για την επεξεργασία του σχεδίου του Συντάγματος...


Εμείς θα 'χουμε δύο νομοθετικά σώματα, το ίδιο ακριβώς όπως κι εσείς στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Κάτω Βουλή θ' αποτελείται από τους τοπικούς εκπροσώπους και η Άνω από τους εκπροσώπους των ελεύθερων επαγγελμάτων, των ζέμστβο, των συνεταιρισμών και των επαγγελματικών συνδικάτων...".


ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ