ΤΖΟΝ ΡΙΝΤ – ΔΕΚΑ ΜΕΡΕΣ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Πρόκειται για το ζωντανό χρονικό της πιο μεγάλης, της πιο κοσμογονικής κοινωνικής επανάστασης όλων των εποχών: Της Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης του ρωσικού προλεταριάτου. «Το βιβλίο δεν είναι απλή απαρίθμηση γεγονότων, συλλογή ντοκουμέντων. Είναι μια σειρά από ζωντανές σκηνές, τόσο τυπικές που κάνουν τον καθένα που πήρε μέρος στην επανάσταση να φέρνει στο νου του ανάλογες σκηνές που έζησε. Ολες αυτές οι εικόνες, που είναι παρμένες από τη ζωή, εκφράζουν με θαυμάσιο τρόπο την ψυχική διάθεση των μαζών, διάθεση που μόνο στο δικό της φόντο γίνεται κατανοητή κάθε πράξη της μεγάλης επανάστασης». Από τον πρόλογο της Ν. Κρούπσκαγια στη ρωσική έκδοση. Ο Τζον Ριντ, ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου, δεν είναι απλά ο αυτόπτης μάρτυρας και ο χρονικογράφος της κοσμοϊστορικής προλεταριακής εποποιίας. Είναι, πάνω απ' όλα αυτά, ο φωτισμένος πνευματικός άνθρωπος, ο ιδεολόγος, ο αγωνιστής που μέσα στην πύρινη ροή των ημερών εκείνων που συγκλόνισαν κυριολεκτικά τη μεγάλη χώρα κι ολόκληρο τον κόσμο, αυτός είχε τόση δύναμη διορατικότητας και προοπτικής, ώστε να διακρίνει καθαρά τη νέα χαραυγή που ανέτειλε στην ιστορία της ανθρωπότητας. Τη χαραυγή των προλεταριακών και εθνικοαπελευθερωτικών επαναστάσεων, τη χαραυγή του σοσιαλισμού. Με το βιβλίο του Τζον Ριντ γαλουχήθηκαν πολλές γενιές επαναστατών σ' όλες τις γωνιές της Γης.

(1ον ΜΕΡΟΣ)

Διάβασα με τεράστιο ενδιαφέρον και με αμείωτη προσοχή το βιβλίο του Τζον Ριντ "Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο", και συνιστώ ολόψυχα να διαβάσουν το έργο αυτό οι εργάτες όλων των χωρών. Θα ήθελα το βιβλίο αυτό να κυκλοφορήσει σε εκατομμύρια αντίτυπα και να μεταφραστεί σε όλες τις γλώσσες, γιατί δίνει μια αληθινή και με εξαιρετική ζωντάνια γραμμένη εξιστόρηση των γεγονότων, τα οποία είναι τόσο βασικά για να κατανοηθεί τι είναι προλεταριακή επανάσταση, τι είναι δικτατορία του προλεταριάτου. Τα ζητήματα αυτά σήμερα συζητιούνται πλατιά, όμως, πριν γίνουν αποδεκτές, είτε πριν απορριφτούν οι ιδέες αυτές, πρέπει να κατανοηθεί όλη η σημασία της απόφασης που θα παρθεί. Χωρίς αμφιβολία, το βιβλίο του Τζον Ριντ θα βοηθήσει να διευκρινιστεί το ζήτημα αυτό, που αποτελεί το βασικό πρόβλημα του παγκόσμιου εργατικού κινήματος. Ν. Λένιν 1919

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ 1917.GR

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

1
***
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο! Αυτό τον τίτλο έδωσε ο Τζον Ριντ στο θαυμάσιο βιβλίο του. Με εξαιρετική σαφήνεια και δύναμη περιγράφονται στο βιβλίο αυτό οι πρώτες μέρες της Οχτωβριανής Επανάστασης. Το βιβλίο δεν είναι απλή απαρίθμηση γεγονότων, συλλογή ντοκουμέντων. Είναι μια σειρά από ζωντανές σκηνές, τόσο τυπικές, που κάνουν τον καθένα που πήρε μέρος στην επανάσταση να φέρνει στο νου του ανάλογες σκηνές, που έζησε. Όλες αυτές οι εικόνες, που είναι παρμένες από τη ζωή, εκφράζουν με θαυμάσιο τρόπο την ψυχική διάθεση των μαζών, που μόνο στο δικό της φόντο γίνεται κατανοητή κάθε πράξη της μεγάλης επανάστασης.

Από πρώτη άποψη φαίνεται παράξενο, πώς μπόρεσε να γράψει αυτό το βιβλίο ένας ξένος, ένας Αμερικανός, που ούτε τη γλώσσα του λαού ήξερε, ούτε τον τρόπο της ζωής του... Θα νόμιζε κανείς, πως σε κάθε βήμα θα 'πεφτε σε κωμικά λάθη, θα του διέφευγαν πολλά ουσιώδη ζητήματα. Οι ξένοι γράφουν με διαφορετικό τρόπο για τη Σοβιετική Ρωσία. Είτε δεν καταλαβαίνουν καθόλου τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν, είτε παίρνουν μεμονωμένα γεγονότα, που δεν είναι πάντα τα τυπικά, και τα γενικεύουν.

Η αλήθεια είναι πως πολύ λίγοι ήταν αυτόπτες μάρτυρες της επανάστασης. Ο Τζον Ριντ δεν ήταν ένας αδιάφορος παρατηρητής, αλλά ένας γεμάτος πάθος επαναστάτης, ένας κομμουνιστής, που καταλάβαινε το νόημα των γεγονότων, το νόημα του μεγάλου αγώνα, Αυτό ήταν που του 'δωσε τη βαθιά εκείνη παρατηρητικότητα, χωρίς την οποία δε θα μπορούσε να γράψει ένα τέτοιο βιβλίο.

Αλλά κι οι Ρώσοι γράφουν με διαφορετικό τρόπο για την Οχτωβριανή Επανάσταση: είτε κάνουν μια εκτίμηση γι' αυτήν, είτε περιγράφουν μόνο τα γεγονότα που πήραν μέρος οι ίδιοι. Το βιβλιαράκι του Ριντ δίνει τη γενική εικόνα της πραγματικής λαϊκής μαζικής επανάστασης και γι' αυτό ακριβώς θα 'χει πιο μεγάλη σημασία για τη νεολαία, για τις μελλοντικές γενεές, για κείνους, που η Οχτωβριανή Επανάσταση θα 'ναι πια ιστορία. Το βιβλιαράκι του Ριντ είναι ένα έπος.

Ο Τζον Ριντ συνδέθηκε ολοκληρωτικά με τη ρωσική επανάσταση. Η Σοβιετική Ρωσία τού έγινε αγαπητή, δική του. Πέθανε σ' αυτήν από τύφο και θάφτηκε δίπλα στα τείχη του Κρεμλίνου. Εκείνος που περιέγραψε τον ενταφιασμό των μαρτύρων της επανάστασης, όπως ο Τζον Ριντ, άξιζε μια τέτοια τιμή.

Ν. Κρούπσκαγια

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το βιβλίο αυτό είναι μία συμπύκνωση της ιστορίας. Της ιστορίας με τη μορφή που την είδα εγώ. Δεν έχει την αξίωση να είναι τίποτε περισσότερο από ένας λεπτομερειακός απολογισμός της Νοεμβριανής (*) Επανάστασης, όταν οι μπολσεβίκοι, επικεφαλής των εργατών και των στρατιωτών, πήραν στη Ρωσία την κρατική εξουσία και την παράδωσαν στα χέρια των Σοβιέτ.

Εξετάζοντας την αναπτυσσόμενη δημοφιλία των μπολσεβίκων, πρέπει να ξέρουμε ότι η κατάρρευση της οικονομικής ζωής της Ρωσίας και του ρωσικού στρατού δεν έγινε στις 7 του Νοέμβρη (25 του Οχτώβρη) του 1917, αλλά πολλούς μήνες νωρίτερα. Ηταν η αναπόφευκτη και λογική συνέπεια του προτσές, που άρχισε ακόμα από το 1915. Οι πουλημένοι αντιδραστικοί, που κρατούσαν στα χέρια τους την τσαρική αυλή, οδηγούσαν συνειδητά τη Ρωσία στην καταστροφή, για να προετοιμάσουν έτσι χωριστή ειρήνη με τη Γερμανία. Τώρα ξέρουμε πως η έλλειψη όπλων στο μέτωπο, που προκάλεσε την καταστροφική καλοκαιρινή υποχώρηση του 1915, η ανεπάρκεια των τροφίμων στο στρατό και στις μεγάλες πόλεις, η αποδιοργάνωση της βιομηχανίας και των μεταφορών του 1916, όλα αυτά ήταν ένα μέρος της τεράστιας εκστρατείας σαμποτάζ, που διακόπηκε στην αποφασιστική στιγμή από την επανάσταση του Μάρτη (***).

Στους πρώτους μήνες του νέου καθεστώτος, τόσο η εσωτερική κατάσταση της χώρας, όσο και η μαχητικότητα του στρατού της, καλυτέρευσε αναμφισβήτητα, παρά την αταξία, τόσο αναπόφευκτη σε μια μεγάλη επανάσταση, που έδωσε αναπάντεχα τη λευτεριά στα εκατόν εξήντα εκατομμύρια του πιο καταπιεζόμενου λαού στον κόσμο.

Όμως "ο μήνας του μέλιτος" δεν κράτησε πολύ. Οι εύπορες τάξεις ήθελαν το πολύ - πολύ μια πολιτική επανάσταση, που θα αφαιρούσε την εξουσία από τον τσάρο και θα την έδινε σ' αυτές. Ηθελαν να γίνει η Ρωσία συνταγματική δημοκρατία, όπως η Γαλλία κι οι Ηνωμένες Πολιτείες, ή συνταγματική μοναρχία, όπως η Αγγλία. Οι λαϊκές, όμως, μάζες επιθυμούσαν γνήσια εργατική και αγροτική δημοκρατία.

Να γιατί στη Ρωσία, στο αποκορύφωμα του εξωτερικού πολέμου, η πολιτική επανάσταση μετεξελίχθηκε σε κοινωνική, που βρήκε την ολοκλήρωσή της στο θρίαμβο του μπολσεβικισμού. Οι ξένοι, και ιδιαίτερα οι Αμερικανοί, υπογραμμίζουν συχνά την "αμάθεια" των Ρώσων εργατών. Είναι σωστό ότι οι Ρώσοι εργάτες δεν έχουν την πολιτική πείρα των δυτικών λαών, σ' αντιστάθμισμα όμως πέρασαν από το θαυμάσιο σχολειό των εθελοντικών τους οργανώσεων. Το 1917 οι ρωσικές ενώσεις των καταναλωτών (συνεταιρισμοί), αριθμούσαν πάνω από δώδεκα εκατομμύρια μέλη, αλλά και τα ίδια τα Σοβιέτ είναι μια θαυμάσια εκδήλωση της οργανωτικής ιδιοφυϊας των εργαζομένων μαζών της Ρωσίας. Κάτι περισσότερο. Δεν υπάρχει άλλος λαός στον κόσμο που να μελέτησε τόσο καλά τη σοσιαλιστική θεωρία και την πρακτική εφαρμογή.

Πολλοί συγγραφείς δικαιολογούν την εχθρότητά τους προς το σοβιετικό καθεστώς με το ότι η τελευταία φάση της ρωσικής επανάστασης ήταν δήθεν πάλη των "νομοταγών" στοιχείων της κοινωνίας ενάντια στη σκληρότητα των μπολσεβίκων. Στην πραγματικότητα όμως, ακριβώς οι εύπορες τάξεις, βλέποντας ν' αναπτύσσεται η δύναμη των λαϊκών επαναστατικών οργανώσεων, αποφάσισαν να τις συντρίψουν και να σταματήσουν την επανάσταση. Για την επιτυχία αυτού του σκοπού η αστική τάξη κατέφυγε τελικά σε απεγνωσμένα μέτρα. Για να συντρίψει την κυβέρνηση του Κερένσκι και τα Σοβιέτ, αποδιοργάνωσε τις μεταφορές και προκαλούσε εσωτερικές αναταραχές. Για να τσακίσει τις εργοστασιακές επιτροπές, έκλεινε τις επιχειρήσεις, έκρυβε τα καύσιμα και τις πρώτες ύλες. Για να διαλύσει τις στρατιωτικές επιτροπές του μετώπου, επανέφερε την ποινή του θανάτου και συνεργούσε στις ήττες στο μέτωπο.

Ολα αυτά ήταν μια θαυμάσια τροφοδότηση της μπολσεβίκικης φωτιάς. Οι μπολσεβίκοι απάντησαν με τη διδασκαλία της ταξικής πάλης και με την ανακήρυξη της εξουσίας των Σοβιέτ. Ανάμεσα σ' αυτές τις δύο κατευθύνσεις, που ήταν ολοκληρωτικά αντίθετες, βρίσκονταν και ομάδες που υποστήριζαν στο σύνολό τους ή ως ένα σημείο αυτές τις κατευθύνσεις. Σ' αυτές τις ομάδες ανήκαν και οι λεγόμενοι "μετριοπαθείς" σοσιαλιστές, οι μενσεβίκοι, οι σοσιαλεπαναστάτες, καθώς και ορισμένα μικρά κόμματα. Κι αυτές οι ομάδες καταδιώκονταν από τις εύπορες τάξεις, όμως η δύναμη της αντίστασής τους υποσκαπτόταν από τις ίδιες τις θεωρίες τους.

Οι μπολσεβίκοι, κατά τη γνώμη μου, όχι μόνο δεν είναι δύναμη καταστροφής, αλλά το μοναδικό κόμμα στη Ρωσία, που έχει δημιουργικό πρόγραμμα και αρκετή εξουσία για να το πραγματοποιήσει.

Ο,τι και να σκέφτονται οι άλλοι για τον μπολσεβικισμό, η ρωσική επανάσταση είναι, αναντίρρητα, ένα από τα Μεγαλειωδέστερα συμβάντα στην ιστορία της ανθρωπότητας και η άνοδος των μπολσεβίκων στην εξουσία ένα γεγονός με παγκόσμια σημασία. Οπως ακριβώς οι ιστορικοί ψάχνουν να βρουν και τις πιο μικρές λεπτομέρειες για την Κομμούνα του Παρισιού, έτσι θα θελήσουν να μάθουν και για όλα όσα έγιναν στην Πετρούπολη το Νοέμβρη του 1917, για τον ενθουσιασμό που είχε συνεπάρει την εποχή αυτή το λαό, ποιοι ήταν, τι έλεγαν και τι έκαναν οι αρχηγοί του. Αυτά ακριβώς σκεφτόμουνα όταν έγραφα αυτό το βιβλίο.

Στην πάλη οι συμπάθειές μου δεν ήταν ουδέτερες. Αφηγούμενος, όμως, την ιστορία εκείνων των μεγάλων ημερών, προσπάθησα να εκθέσω τα γεγονότα με το μάτι του ευσυνείδητου χρονικογράφου, που ενδιαφέρεται ν' αποδώσει την αλήθεια.

Τζ. Ρ.

Νέα Υόρκη

1 του Γενάρη 1919

(*) Ολες τις ημερομηνίες ο Τζον Ριντ τις δίνει με το νέο ημερολόγιο. Στην έκδοση αυτή μπαίνουν σε παρένθεση και οι ημερομηνίες με το παλιό ημερολόγιο.

(***) Του Φλεβάρη (Παλιό ημερολόγιο).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Το γενικό φόντο

Στα τέλη του Σεπτέμβρη του 1917 με επισκέφθηκε στην Πετρούπολη ένας ξένος καθηγητής της κοινωνιολογίας, που βρισκόταν στη Ρωσία. Από κύκλους επιχειρηματιών και διανοουμένων άκουσε πως η επανάσταση τραβάει στο χαμό. Ο καθηγητής έγραφε γι' αυτό το ζήτημα ένα άρθρο κι έφυγε για περιοδεία στη χώρα, επισκέφτηκε βιομηχανικές πόλεις και χωριά, όπου είδε μ' έκπληξη ότι η επανάσταση ολοφάνερα ανέβαινε. Στις συζητήσεις που άκουγε τυχαία, οι εργάτες κι οι αγρότες μιλούσαν διαρκώς για ένα μόνο πράγμα: "η γη στους αγρότες, τα εργοστάσια στους εργάτες". Αν ο καθηγητής πήγαινε στο μέτωπο, θ' άκουγε όλο το στρατό να μιλάει για ειρήνη. Αν και δεν υπήρχε καμιά αιτία, ο καθηγητής βρέθηκε σε αμηχανία: και τα δύο φαινόμενα ήταν πέρα για πέρα σωστά. Οι εύπορες τάξεις γίνονταν όλο και πιο συντηρητικές κι οι μάζες όλο και πιο ριζοσπαστικές. Κατά την άποψη των κύκλων των επιχειρηματιών και της ρωσικής διανόησης, η επανάσταση πήγε αρκετά μακριά και παρατράβηξε. Ήταν καιρός πια να μπει τάξη. Αυτή η τάση επικρατούσε και στις κύριες ομάδες των "μετριοπαθών" - σοσιαλιστών, των μενσεβίκων - αμυνιτών 1(*) και των σοσιαλιστών - επαναστατών, που υποστήριζαν την προσωρινή κυβέρνηση του Κερένσκι.

Στις 27 (14) του Οχτώβρη το επίσημο όργανο των "μετριοπαθών" - σοσιαλιστών (**) έγραφε:

"... Η επανάσταση αποτελείται από δύο πράξεις: την καταστροφή του παλιού και τη δημιουργία καινούριου συστήματος ζωής. Η πρώτη πράξη τράβηξε πάρα πολύ. Τώρα είναι καιρός να καταπιαστούμε με τη δεύτερη και πρέπει να την περατώσουμε το συντομότερο, γιατί ένας μεγάλος επαναστάτης έλεγε: "Ας βιαστούμε, φίλοι μου, να τελειώσουμε την επανάσταση: όποιος τραβάει την επανάσταση αρκετά μακριά, δεν απολαμβάνει τους καρπούς της..."".

Ωστόσο, οι μάζες των εργατών, των στρατιωτών και των αγροτών, πίστευαν αδίσταχτα πως η πρώτη πράξη ακόμα δεν τέλειωσε. Στο μέτωπο οι στρατιωτικές επιτροπές συγκρούονταν συνεχώς με τους αξιωματικούς που δεν μπορούσαν να συνηθίσουν, με κανέναν τρόπο, να φέρονται προς τους στρατιώτες σαν σε ανθρώπινα όντα. Στα μετόπισθεν οι εκλεγμένες αγροτικές επιτροπές πιάνονταν επειδή επιχειρούσαν να πραγματοποιήσουν τις αποφάσεις της κυβέρνησης για τη γη. Στα εργοστάσια οι εργάτες 2(*) πάλευαν ενάντια στις απολύσεις και τα λοκάουτ. Κάτι περισσότερο. Στους πολιτικούς πρόσφυγες, που επέστρεφαν, δεν επέτρεπαν να μπουν στη χώρα και τους θεωρούσαν σαν "ανεπιθύμητους" πολίτες.

Υπήρχαν μάλιστα περιπτώσεις που έπιαναν και έκλειναν στη φυλακή ανθρώπους που ήρθαν από το εξωτερικό, για την επαναστατική τους δράση στα 1905.

Στις πολυάριθμες και πολύμορφες εκδηλώσεις δυσαρέσκειας του λαού οι "μετριοπαθείς" σοσιαλιστές έδιναν την ίδια απάντηση: "Περιμένετε τη Συντακτική Συνέλευση, που θα συνέλθει το Δεκέμβρη". Οι μάζες όμως δεν ικανοποιούνταν μ' αυτό. Η Συντακτική Συνέλευση ήταν, φυσικά, καλό πράγμα. Υπήρχε όμως κάποιο άλλο συγκεκριμένο, στο όνομα του οποίου έγινε η ρούσικη επανάσταση, στο όνομα του οποίου κείτονταν σε κοινούς τάφους στο πεδίο του Άρεως οι μάρτυρες της επανάστασης και που έπρεπε να πραγματοποιηθεί οπωσδήποτε, ανεξάρτητα από το αν συνερχόταν ή όχι η Συντακτική Συνέλευση: ειρήνη, γη στους αγρότες, εργατικός έλεγχος στην παραγωγή. Η Συντακτική Συνέλευση όλο αναβαλλόταν και ασφαλώς θα αναβαλλόταν πολλές φορές ακόμα, ώσπου να ησυχάσει ο λαός σε τέτοιο βαθμό, που να υπάρχει η δυνατότητα να μειώσει τις απαιτήσεις του. Όπως και να 'ναι, η επανάσταση κρατούσε οχτώ μήνες τώρα και αποτελέσματα δε φαίνονταν...

Στο διάστημα αυτό οι στρατιώτες άρχισαν να λύνουν μόνοι τους το ζήτημα της ειρήνης με τη λιποταξία, οι αγρότες έκαιγαν τις επαύλεις των κυρίων κι άρπαζαν τα μεγάλα τσιφλίκια, οι εργάτες απειθαρχούσαν και παρατούσαν τη δουλιά...

Ήταν ολότελα φυσικό, οι επιχειρηματίες, οι τσιφλικάδες και αξιωματικοί να προσπαθούν, μ' όλα τα μέσα, να ματαιώσουν κάθε δημοκρατική παραχώρηση στις μάζες.

Η πολιτική της προσωρινής κυβέρνησης ταλαντευόταν ανάμεσα στις μικρές μεταρρυθμίσεις και τα σκληρά κατασταλτικά μέτρα. Με διάταγμα του σοσιαλιστή υπουργού Εργασίας(***) προς τις εργατικές επιτροπές απαγορευόταν να γίνονται πια συγκεντρώσεις την ώρα της δουλειάς. Στο μέτωπο, οι "διαφωτιστές" των αντιπολιτευόμενων πολιτικών κομμάτων πιάνονταν, οι ριζοσπαστικές εφημερίδες κλείνονταν και ενάντια στους προπαγανδιστές της επανάστασης άρχισε να εφαρμόζεται η ποινή του θανάτου.

Έγιναν απόπειρες ν' αφοπλιστεί η Κόκκινη Φρουρά. Στις επαρχίες στάλθηκαν κοζάκοι για την επιβολή της τάξης. Τα μέτρα αυτά υποστηρίζονται από τους "μετριοπαθείς" σοσιαλιστές και τους καθοδηγητές - υπουργούς τους, που θεωρούσαν απαραίτητη τη συνεργασία με τις εύπορες τάξεις. Οι λαϊκές μάζες τους εγκατέλειπαν και περνούσαν με το μέρος των μπολσεβίκων, που πάλευαν σταθερά για ειρήνη, για διανομή της γης στους αγρότες, για εισαγωγή του εργατικού ελέγχου στην παραγωγή και για σχηματισμό εργατικής κυβέρνησης. Το Σεπτέμβρη του 1917 ξέσπασε κρίση. Ο Κερένσκι και οι "μετριοπαθείς" σοσιαλιστές, παρά και ενάντια στη θέληση της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού, σχημάτισαν κυβέρνηση συνασπισμού, στην οποία μπήκαν και εκπρόσωποι των εύπορων τάξεων. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να χάσουν για πάντα την εμπιστοσύνη του λαού οι μενσεβίκοι και οι σοσιαλιστές - επαναστάτες. Η στάση των λαϊκών μαζών προς τους "μετριοπαθείς" σοσιαλιστές φάνηκε ξεκάθαρα σε ένα άρθρο, που δημοσιεύτηκε στα μέσα του Οκτώβρη (τέλη του Σεπτέμβρη), στην εφημερίδα Εργατικός Δρόμος και που τιτλοφορούνταν: "Οι σοσιαλιστές υπουργοί" 3(*).

"... Να ο κατάλογος των υπηρεσιών τους:

Τσερετέλι, αφόπλισε τους εργάτες, μαζί με το στρατηγό Πολόβτσεφ, καθησύχασε τους εξεγερμένους στρατιώτες και ενέκρινε την επιβολή της ποινής του θανάτου στο μέτωπο. Σκόμπελεφ, άρχισε με την υπόσχεση ότι θα έκοβε από τους καπιταλιστές τα 100% των κερδών και τέλειωσε... με την απόπειρα να διαλύσει τις εργοστασιακές επιτροπές των εργατών.

Αυξέντιεφ, έκλεισε στη φυλακή μερικές εκατοντάδες αγρότες, μέλη των αγροτικών επιτροπών, έκλεισε μερικές δεκάδες εργατικές και στρατιωτικές εφημερίδες.

Τσερνόφ, υπέγραψε το τσαρικό μανιφέστο για τη διάλυση της φινλανδικής Βουλής.

Σάβινκοφ, συμμάχησε άμεσα με τον Κορνίλοφ και δεν παρέδωσε την Πετρούπολη σ' αυτόν το "σωτήρα" της πατρίδας εξαιτίας περιστατικών που δεν εξαρτιόνταν από τον Σάβινκοφ.

Ζαρούντνι, μαζί με τον Αλεξίνσκι και τον Κερένσκι έκλεισε στη φυλακή χιλιάδες επαναστάτες εργάτες, ναύτες και στρατιώτες, βοήθησε στην κατασκευή της συκοφαντικής υπόθεσης ενάντια στους μπολσεβίκους, που στιγματίζει τη ρωσική Δικαιοσύνη με το ίδιο ακριβώς αίσχος, όπως και η υπόθεση Μπέιλις. Νικίτιν, έπαιξε το ρόλο κοινού χωροφύλακα ενάντια στους σιδηροδρομικούς.

Κερένσκι. Γι' αυτόν όμως, δε θα μιλήσουμε. Ο κατάλογος των υπηρεσιών του είναι αρκετά μακρύς...". Το συνέδριο των αντιπροσώπων του στόλου της Βαλτικής στο Ελσίνκι πήρε απόφαση που άρχιζε έτσι:

"... Να ζητηθεί από τις Πανρωσικές επιτροπές του Σοβιέτ των Εργατών, των Στρατιωτών και των Αγροτών Βουλευτών και από την Κεντρική Επιτροπή του στόλου η άμεση απομάκρυνση από τις γραμμές της προσωρινής κυβέρνησης του σοσιαλιστή σε εισαγωγικά και χωρίς εισαγωγικά, πολιτικού τυχοδιώκτη Κερένσκι, σαν προσώπου, που με τους ξεδιάντροπους πολιτικούς εκβιασμούς του προς όφελος της αστικής τάξης, ατιμάζει και οδηγεί στην καταστροφή τη μεγάλη επανάσταση και μαζί μ' αυτή όλο το επαναστατικό λαό...".

Το άμεσο αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν να μεγαλώσει η δημοφιλία των μπολσεβίκων...

(*) Οι αριθμοί στο κείμενο του βιβλίου παραπέμπουν τον αναγνώστη στις προσθήκες του Τζον Ριντ. Για τις προσθήκες του κάθε κεφαλαίου του βιβλίου ο συγγραφέας έκανε ιδιαίτερη σειρά αρίθμησης. Σύντ.

(**) Ο Τζον Ριντ είχε υπόψη του την εφημερίδα "Ισβέστια" της ΚΕΕ που βρισκόταν στα χέρια των μενσεβίκων και εσέρων. Σύντ.

(***) Μια από τις "περιοριστικές" εγκύκλιες του Σκόμπελεφ στις 28 Αυγούστου 1917. Σύντ.

Από το Μάρτη του 1917, από τότε που οι θορυβώδικοι χείμαρροι των εργατών και των στρατιωτών, πλημμυρίζοντας τα ανάκτορα της Ταυρίδας, υποχρέωσαν την ταλαντευόμενη Κρατική Δούμα να πάρει στα χέρια της την ανώτατη εξουσία στη Ρωσία, οι λαϊκές μάζες - οι εργάτες, οι στρατιώτες και οι αγρότες - καθόρισαν την κάθε στροφή στην πορεία της επανάστασης. Αυτές ανέτρεψαν την κυβέρνηση του Μιλιουκόφ. Τα δικά τους Σοβιέτ διακήρυξαν μπροστά σ' όλο τον κόσμο τους ρωσικούς όρους ειρήνης: "όχι προσαρτήσεις, όχι επανορθώσεις, δικαίωμα αυτοδιάθεσης των λαών" και πάλι τον Ιούνη ακριβώς αυτές, οι ανοργάνωτες ακόμα μάζες του αυθόρμητα ξεσηκωμένου προλεταριάτου, έκαναν ξανά έφοδο στα ανάκτορα της Ταυρίδας, για να απαιτήσουν να περάσει στη Ρωσία η εξουσία στα Σοβιέτ.

Οι μπολσεβίκοι, που ήταν ακόμα τότε μια μικρή πολιτική ομάδα (1), μπήκαν επικεφαλής του κινήματος. Εξαιτίας της καταστροφικής αποτυχίας της εξέγερσης η κοινή γνώμη στράφηκε ενάντιά τους, και τα πλήθη που τους ακολουθούσαν, αφού έχασαν τους ηγέτες, τραβήχτηκαν πίσω, προς την κατεύθυνση του Βίμποργκ - Το Σεντ Αντουάν της Πετρούπολης (2).

Τότε επακολούθησε ο άγριος διωγμός των μπολσεβίκων: εκατοντάδες απ' αυτούς μαζί και ο Τρότσκι (3), η κυρία Κολοντάι κι ο Κάμενεφ κλείστηκαν στη φυλακή. Ο Λένιν και ο Ζινόβιεφ (4) υποχρεώθηκαν να κρυφτούν για ν' αποφύγουν τη σύλληψη. Οι μπολσεβίκικες εφημερίδες καταδιώκονταν και κλείνονταν. Οι προβοκάτσιες κι οι αντιδραστικοί άρχισαν να ουρλιάζουν μανιασμένα ότι οι μπολσεβίκοι είναι πράκτορες των Γερμανών και σ' όλον τον κόσμο βρέθηκαν άνθρωποι που πίστεψαν σ' αυτό.

Ωστόσο η προσωρινή κυβέρνηση βρέθηκε σε αδυναμία να επιβεβαιώσει αυτές τις κατηγορίες, τα ντοκουμέντα που δήθεν απέδειχναν την ύπαρξη γερμανικής συνωμοσίας, αποδείχτηκαν πλαστά (5) κι οι μπολσεβίκοι απολύονταν ο ένας μετά τον άλλο από τις φυλακές, χωρίς δίκη, με χρηματική εγγύηση ή χωρίς εγγύηση και τελικά παρέμειναν στη φυλακή συνολικά 6 άνθρωποι. Η αδυναμία κι η αναποφασιστικότητα της προσωρινής κυβέρνησης, που η σύνθεσή της άλλαζε αδιάκοπα, ήταν πέρα για πέρα ολοφάνερη. Οι μπολσεβίκοι έριξαν ξανά το τόσο αγαπητό στις μάζες σύνθημα:

"Όλη η εξουσία στα Σοβιέτ!"

Κι αυτό δεν το έκαναν καθόλου από στενό κομματικό συμφέρον, μια και την εποχή αυτή η πλειοψηφία στα Σοβιέτ βρισκόταν στα χέρια των "μετριοπαθών" σοσιαλιστών, που ήταν άσπονδοι εχθροί τους.

Ακόμα πιο αποτελεσματικό ήταν τούτο: οι μπολσεβίκοι πήραν τους απλούς, τους αδιαμόρφωτους ακόμα πόθους της μάζας των εργατών, των στρατιωτών και των αγροτών και μ' αυτούς κατάστρωσαν το πρόγραμμα της άμεσης δράσης τους. Κι ενώ οι μενσεβίκοι - αμυνίτες κι οι σοσιαλιστές - επαναστάτες μπλέκονταν σε συμφωνίες με την αστική τάξη, οι μπολσεβίκοι καταχτούσαν γρήγορα τις μάζες. Τον Ιούλη τους έβριζαν και τους περιφρονούσαν. Το Σεπτέμβρη οι εργάτες της πρωτεύουσας, οι ναύτες του στόλου της Βαλτικής και σχεδόν όλοι οι στρατιώτες πέρασαν με το μέρος τους. Οι δημοτικές εκλογές του Σεπτέμβρη (6) στις μεγάλες πόλεις ήταν ενδεικτικές: οι μενσεβίκοι και οι σοσιαλεπαναστάτες συγκέντρωσαν μόνον το 18% των ψήφων έναντι του 70% που είχαν πάρει τον περασμένο Ιούλη.

(1) Ο Τζον Ριντ χρησιμοποιεί εδώ τη λέξη "ομάδα", θέλοντας να υπογραμμίσει, ότι αμέσως μετά την αστικοδημοκρατική επανάσταση, το Μάρτη του 1917, το κόμμα των μπολσεβίκων, που μόλις βγήκε από την παρανομία, ήταν ακόμα συγκριτικά ολιγάριθμο. Σύντ.

(2) Σεντ Αντουάν - ονομασία ενός προαστίου του Παρισιού, που ο εργαζόμενος πληθυσμός του διακρινόταν για το υψηλό μαχητικό πνεύμα στην εποχή των επαναστατικών εξεγέρσεων στη Γαλλία, στα τέλη του 18ου και το 19ο αιώνα. Ο Τζον Ριντ συγκρίνει μ' αυτό το προάστιο, την εργατική συνοικία της Πετρούπολης, Βίμποργκ. Σύντ.

(3) Τρότσκι Λ. Δ. (Μπρονστέιν). Από το 1903 ήταν μενσεβίκος, επικεφαλής της κατεύθυνσης του κέντρου ("τροτσκισμός") στο ρωσικό σοσιαλδημοκρατικό κίνημα. Οντας καλυμμένος λικβινταριστής, οργάνωσε το 1912 το λικβινταριστικό "μπλοκ του Αυγούστου", για να παλέψει ενάντια στους μπολσεβίκους. Στα χρόνια του ιμπεριαλιστικού πολέμου πήρε ουσιαστικά τη σοβινιστική θέση της "υπεράσπισης της πατρίδας", προπαγανδίζοντας το σύνθημα: "ούτε νίκη, ούτε ήττα". Πάλευε ενάντια στη λενινιστική θεωρία της νίκης του σοσιαλισμού σε μια χώρα. Το καλοκαίρι του 1917 μπήκε στο κόμμα των μπολσεβίκων. Μη έχοντας κατ' αρχήν αντίρρηση για την ένοπλη εξέγερση, πρότεινε να περιμένουν το συνέδριο των Σοβιέτ. Ο Λένιν τασσόταν αποφασιστικά ενάντια σ' αυτή την ταχτική, που θα καταδίκαζε την εξέγερση σε ήττα. Στην περίοδο των διαπραγματεύσεων αντιτάχθηκε στο κλείσιμο της ειρήνης του Μπρεστ. Αρχίζοντας από το 1920 έκανε σκληρή φραξιονιστική πάλη ενάντια στη λενινιστική γραμμή του κόμματος για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ. Το 1926 μπήκε επικεφαλής στο "αντιπολιτευτικό μπλοκ" (Ζινόβιεφ, Κάμενεφ, Τρότσκι), ενάντια στην καθοδήγηση του ΠΚΚ (μπ) και της Κομιντέρν. Το 1927 διαγράφτηκε από το κόμμα για αντικομματική και αντεπαναστατική δράση. Το 1929 απελάθηκε στο εξωτερικό, όπου συνέχιζε να παλεύει ενάντια στη Σοβιετική Ενωση και τα κομμουνιστικά κόμματα. Σύντ.

(4) Ζινόβιεφ Γ. Ε. (Ραντομίσλσκι): έκανε επανειλημμένες υποχωρήσεις από το μπολσεβικισμό και στο τέλος ξέκοψε από το μαρξισμό - λενινισμό. Στην περίοδο της αντίδρασηςτου Στολίπιν ενεργούσε σαν συμφιλιωτής απέναντι στους μενσεβίκους - λικβινταριστές και οτζοβιστές. Τον Οχτώβρη του 1917 μαζί με τον Κάμενεφ έκανε προδοσία, γράφοντας ενάντια στην απόφαση της ΚΕ για την εξέγερση, στη μενσεβικική εφημερίδα Νέα Ζωή και αποκαλύπτοντας έτσι το σχέδιο της εξέγερσης στους εχθρούς. Ο Β. Ι. Λένιν σε γράμμα προς τα μέλη του κόμματος των μπολσεβίκων ("Απαντα", 5η έκδοση, τόμ. 34, σελ. 419 - 420) στιγμάτισε αυτή την πράξη του Ζινόβιεφ και του Κάμενεφ σαν απεργοσπαστισμό και απαίτησε τη διαγραφή τους από το κόμμα. Μετά τη νίκη της Οχτωβριανής Επανάστασης ο Ζινόβιεφ υποστήριζε το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού με εκπροσώπους των μενσεβίκων, των εσέρων και των "λαϊκών σοσιαλιστών".

Αρνούμενος τη δυνατότητα οικοδόμησης του σοσιαλισμού στη χώρα, το 1915 μπήκε επικεφαλής της λεγόμενης "καινούριας αντιπολίτευσης", συνασπίστηκε με τον Τρότσκι. Το 1927 διαγράφτηκε από το κόμμα για ασταμάτητη αντικομματική φραξιονιστική δράση. Αφού κατόρθωσε ν' αποκατασταθεί στο κόμμα, συνέχισε την αντικομματική και αντισοβιετική δράση και διαγράφτηκε ξανά από το κόμμα. Σύντ.

(5) Μέρος των περιβόητων "Ντοκουμέντων του Σίσον". Τζ. Ριντ. Ο Σίσον ήταν αντιδραστικός Αμερικανός δημοσιογράφος, που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ συλλογή πλαστών ντοκουμέντων, για να δυσφημήσει τους ηγέτες των μπολσεβίκων. Σύντ.

(6) Τον Αύγουστο (με το παλιό ημερολόγιο). Στην Πετρούπολη οι εκλογές έγιναν στις 20 Αυγούστου. Σύντ.

Ένας ξένος παρατηρητής θα μπορούσε να βρεθεί σε αμηχανία αυτό το διάστημα από το ανεξήγητο γι' αυτόν γεγονός: η Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή των Σοβιέτ, οι κεντρικές επιτροπές του στρατού και του στόλου, οι κεντρικές επιτροπές μερικών επαγγελματικών ενώσεων - ιδιαίτερα υπαλλήλων των ταχυδρομείων, των τηλεγραφείων και των σιδηροδρόμων - ήταν απόλυτα εχθρικές προς τους μπολσεβίκους. Οι κεντρικές αυτές επιτροπές είχαν εκλεγεί στα μέσα του καλοκαιριού ή και νωρίτερα, τότε που οι μενσεβίκοι και οι εσέροι είχαν πολυάριθμους οπαδούς. Τώρα όμως τρενάριζαν μ' όλες τους τις δυνάμεις και ματαίωναν κάθε είδους εκλογές. Ετσι, σύμφωνα με το καταστατικό των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών, το Πανρωσικό συνέδριο έπρεπε να γίνει το Σεπτέμβρη. Η ΚΕΕ όμως δεν ήθελε να το συγκαλέσει με τη δικαιολογία, ότι ως το άνοιγμα της Συντακτικής Συνέλευσης υπολείπονταν ακόμα δύο μήνες κι ότι στο διάστημα αυτό κατά τη γνώμη της, τα Σοβιέτ θα πρέπει να καταθέσουν τα πληρεξούσιά τους. Στο μεταξύ σ' όλη τη χώρα οι μπολσεβίκοι καταχτούσαν με το μέρος τους το ένα ύστερα απ' τ' άλλο τα τοπικά Σοβιέτ, τα τμήματα των επαγγελματικών συνδικάτων και δυνάμωσαν την επιρροή τους στις γραμμές των στρατιωτών και των ναυτών. Τα αγροτικά Σοβιέτ, βέβαια, εξακολουθούσαν ακόμη να 'ναι συντηρητικά, μια και στο καθυστερημένο χωριό η πολιτική συνείδηση αναπτύσσεται αργά, και το κόμμα των σοσιαλιστών - επαναστατών διεξήγαγε προπαγάνδα στους αγρότες στη διάρκεια ολόκληρης γενιάς... Αλλά και στο αγροτικό περιβάλλον άρχισε να διαμορφώνεται επαναστατικός πυρήνας. Αυτό φάνηκε τον Οχτώβρη, όταν η αριστερή πτέρυγα των σοσιαλιστών - επαναστατών ξέκοψε και σχημάτισε μια καινούρια πολιτική ομάδα - το κόμμα των αριστερών εσέρων.

Το ίδιο διάστημα άρχισαν να παρατηρούνται παντού σημάδια αναζωογόνησης των αντιδραστικών δυνάμεων. Ετσι, λόγου χάρη, στο θέατρο της Αγίας Τριάδας, στην Πετρούπολη, ματαιώθηκε το ανέβασμα της κωμωδίας το Εγκλημα του τσάρου, από ομάδα μοναρχικών, που απειλούσαν ότι θα κακοποιήσουν τους ηθοποιούς για "εξύβριση του αυτοκράτορα". Ορισμένες εφημερίδες άρχισαν να νοσταλγούν ένα "Ρώσο Ναπολέοντα". Στις γραμμές της αστικής διανόησης είχε γίνει συνήθεια ν' αποκαλούν το Σοβιέτ των εργατών βουλευτών "Σοβιέτ των σκύλων βουλευτών". Στις 15 του Οχτώβρη είχα μια συνομιλία με το μεγάλο Ρώσο καπιταλιστή Στεπάν Γκεόργκεβιτς Λιανόζοφ - το "Ρώσο Ροκφέλερ", που ανήκε πολιτικά στο κόμμα των καντέ.

"Η επανάσταση, μου είπε, είναι αρρώστια. Αργά ή γρήγορα οι ξένες δυνάμεις θα υποχρεωθούν να επέμβουν στις υποθέσεις μας, ακριβώς, όπως επεμβαίνουν οι γιατροί για να θεραπεύσουν το άρρωστο παιδί και να το βάλουν να σταθεί στα πόδια. Αυτό, βέβαια, θα ήταν λίγο - πολύ άτοπο, ωστόσο όλα τα έθνη πρέπει να καταλάβουν πόσο επικίνδυνος είναι για τις χώρες τους ο μπολσεβικισμός και οι τέτοιες μολυσματικές ιδέες, όπως η "δικτατορία του προλεταριάτου" και η "παγκόσμια κοινωνική επανάσταση"... Μπορεί όμως και να μη χρειαστεί μια τέτοια επέμβαση. Οι μεταφορές παρέλυσαν, τα εργοστάσια κλείνουν κι οι Γερμανοί επιτίθενται. Ισως, η πείνα και η ήττα ν' αφυπνίσουν στο ρωσικό λαό τη σκέψη της λογικής...".

Ο κύριος Λιανόζοφ με βεβαίωσε αρκετά ζωηρά πως ό,τι κι αν συμβεί οι έμποροι κι οι βιομήχανοι δεν μπορούν ν' ανεχθούν την ύπαρξη των εργοστασιακών επιτροπών ή να συμβιβαστούν με οποιαδήποτε συμμετοχή των εργατών στη διεύθυνση της παραγωγής.

"Όσο για τους μπολσεβίκους, - πρόσθεσε - θα υποχρεωθούμε να χρησιμοποιήσουμε τη μια από τις δυο μεθόδους: Ή η κυβέρνηση να εκκενώσει την Πετρούπολη, κηρύσσοντάς τη σε κατάσταση πολιορκίας, κι ο διοικητής των στρατευμάτων της περιοχής να λογαριαστεί μ' αυτούς τους κυρίους χωρίς νομικά προσχήματα... Η να διαλύσουμε τη Συντακτική Συνέλευση με τη δύναμη των όπλων, σε περίπτωση που θα εκφράσει ουτοπιστικές τάσεις...".

Έμπαινε ο χειμώνας, ο φοβερός ρούσικος χειμώνας. Στους εμποροβιομηχανικούς κύκλους άκουσα τούτες τις συζητήσεις:

"Ο χειμώνας ήταν πάντοτε ο καλύτερος φίλος της Ρωσίας. Ίσως, τώρα να μας λυτρώσει από την επανάσταση". Στο παγωμένο μέτωπο οι άτυχες στρατιές, που έχασαν κάθε ηθικό, πεινούσαν και πέθαιναν. Οι σιδηροδρομικές γραμμές νεκρώθηκαν, τα τρόφιμα όλο και λιγόστευαν, τα εργοστάσια έκλειναν. Οι εγκαταλειμμένες μάζες διαμαρτύρονταν πως η αστική τάξη παίζει με τη ζωή του λαού, προκαλεί την ήττα στο μέτωπο. Η Ρίγα παραδόθηκε αμέσως, μόλις ο στρατηγός Κορνίλοφ δήλωσε δημόσια: "Δε θα πρέπει άραγε να θυσιάσουμε τη Ρίγα για να νιώσει η χώρα το καθήκον της;" (1).

Οι Αμερικανοί δεν πίστευαν ότι η ταξική πάλη θα μπορούσε να φτάσει σε τέτοια οξύτητα. Συνάντησα στο Βόρειο Μέτωπο αξιωματικούς, που προτιμούσαν ανοιχτά τη στρατιωτική ήττα από τη συνεργασία με τις στρατιωτικές επιτροπές. Ο γραμματέας του τμήματος του κόμματος των καντέ στην Πετρούπολη μου έλεγε, πως το οικονομικό χάος είναι μέρος της εκστρατείας που γίνεται για να δυσφημιστεί η επανάσταση. Ένας συμμαχικός διπλωμάτης, που έδωσα το λόγο μου να μην αναφέρω τ' όνομά του, το βεβαίωνε, βασιζόμενος σε δικές του πληροφορίες. Γνωρίζω μερικά ανθρακωρυχεία κοντά στο Χάρκοβο, που τα 'καψαν ή τα πλημμύρισαν με νερά οι ιδιοκτήτες τους, εργοστάσια υφαντουργίας στη Μόσχα, όπου οι μηχανικοί παρατώντας τη δουλειά αχρήστευαν τις μηχανές, σιδηροδρομικούς που πιάστηκαν από τους εργάτες, τη στιγμή που αχρήστευαν τις ατμομηχανές.

Ένα μεγάλο μέρος των εύπορων τάξεων προτιμούσε τους Γερμανούς από την επανάσταση, ακόμα και από την προσωρινή κυβέρνηση, και μιλούσε γι' αυτό χωρίς ντροπή. Στη ρωσική οικογένεια όπου έμενα, το μόνιμο σχεδόν θέμα των συζητήσεων στο τραπέζι ήταν ο μελλοντικός ερχομός των Γερμανών, που θα φέρουν τη "νομιμότητα και την τάξη...". Μια φορά έτυχε να περάσω τη βραδιά μου στο σπίτι ενός Μοσχοβίτη έμπορα. Όταν πίναμε το τσάι ρωτήσαμε και τους έντεκα ανθρώπους που κάθονταν στο τραπέζι, ποιον προτιμούν: "Τον Γουλιέλμο ή τους μπολσεβίκους;". Εκτός από έναν, οι άλλοι εκδηλώθηκαν υπέρ του Γουλιέλμου Κάιζερ.

Οι κερδοσκόποι, επωφελούμενοι από το γενικό χάος, απόχτησαν κολοσσιαίες περιουσίες που τις ξόδευαν σε ανήκουστες σπατάλες ή για να εξαγοράσουν πρόσωπα με αξιώματα. Εκρυβαν τα τρόφιμα και τα καύσιμα ή τα φυγάδευαν μυστικά στη Σουηδία. Στους τέσσερις πρώτους μήνες της επανάστασης, λόγου χάρη, από τις αποθήκες της Πετρούπολης, σχεδόν στα φανερά, λεηλατούσαν τα αποθέματα των τροφίμων, έτσι που η ποσότητα των σιτηρών, ενώ επαρκούσε για δύο χρόνια, ελαττώθηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην επαρκεί στην τροφοδοσία της πόλης ούτε για ένα μήνα... Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του τελευταίου υπουργού του Επισιτισμού της προσωρινής κυβέρνησης, ο καφές αγοραζόταν στο Βλαδιβοστόκ χοντρικά 2 ρούβλια το φούντι, κι ο καταναλωτής το πλήρωνε στην Πετρούπολη 13 ρούβλια. Σ' όλα τα μαγαζιά των μεγάλων πόλεων βρίσκονταν ολόκληροι τόνοι τροφίμων και ρουχισμού, αλλά μόνο οι πλούσιοι μπορούσαν να τ' αγοράσουν.

Σε μια επαρχιακή πόλη γνώριζα μια οικογένεια εμπόρου, που αποτελούνταν από κερδοσκόπους - λωποδύτες, όπως τους αποκαλούν οι Ρώσοι. Οι τρεις γιοι είχαν εξαγοράσει τη στρατιωτική τους θητεία. Ο ένας απ' αυτούς κερδοσκοπούσε στα τρόφιμα. Ο άλλος πουλούσε κλεμμένο χρυσό από τα χρυσωρυχεία του Λένα σε μυστηριώδεις αγοραστές στη Φινλανδία.

Ο τρίτος αγόρασε ένα μεγάλο μέρος μετοχών ενός εργοστασίου σοκολάτας και πουλούσε τη σοκολάτα στους τοπικούς συνεταιρισμούς, με τη συμφωνία να τον εφοδιάζουν απ' όλα όσα του χρειάζονταν. Έτσι, λοιπόν, ενώ οι μάζες του λαού έπαιρναν με το δελτίο ψωμιού ένα τέταρτο του φουντιού μαύρο ψωμί την ημέρα, αυτός είχε άφθονο άσπρο ψωμί, ζάχαρη, τσάι, μπομπόνια, μπισκότα και βούτυρο... και παρ' όλα αυτά, όταν οι στρατιώτες στο μέτωπο δεν μπορούσαν πια να πολεμήσουν εξαιτίας του κρύου, της πείνας και της εξάντλησης, τα μέλη αυτής της οικογένειας ούρλιαζαν με αγανάχτηση: "Δειλοί! Μας κάνουν να ντρεπόμαστε που είμαστε Ρώσοι"!!! Οι μπολσεβίκοι, που τελικά ανακάλυψαν και επίταξαν τα μεγάλα αποθέματα τροφίμων που είχαν κρυμμένα, ήταν γι' αυτούς "άσπλαχνοι ληστές".

(1) Κοίτα John Reed: From Korn; ilof to Brest Litonsk (Από τον Κορνίλοφ ως τον Μπρεστ Λιτόφσκ), Boni and Liberight, Ν.Υ. 1919. Τζον Ριντ.

Κάτω απ' όλη αυτή την εξωτερική σαπίλα κινούνταν πολύ μυστικά και δραστήρια οι σκοτεινές δυνάμεις του παλιού καθεστώτος, που δεν είχαν αντικατασταθεί ύστερα από την πτώση του Νικολάου του Β. Οι πράκτορες της περιβόητης ασφάλειας δούλευαν ακόμα για τον τσάρο ή και ενάντιά του, υπέρ ή και ενάντια στον Κερένσκι, με μια λέξη για καθέναν που πλήρωνε... Μέσα στο σκοτάδι δρούσαν κάθε είδους παράνομες οργανώσεις, όπως λ.χ. οι μαύρες εκατονταρχίες, παλεύοντας να αναστηλώσουν την αντίδραση με τη μια ή την άλλη μορφή. Σ' αυτή την ατμόσφαιρα του γενικού ξεπουλήματος και των τερατώδικων διαδόσεων, μέρα με την ημέρα ακουγόταν το αντιβούισμα μιας καθαρής νότας της χορωδίας των μπολσεβίκων, που όλο και δυνάμωνε: "Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ! Όλη η εξουσία στους πραγματικούς εκπροσώπους των εκατομμυρίων εργατών, στρατιωτών και αγροτών. Ψωμί, γη, τέλος στον παράλογο πόλεμο, τέλος στη μυστική διπλωματία, στην κερδοσκοπία, στην προδοσία... Η επανάσταση βρίσκεται σε κίνδυνο και μαζί της η κοινή υπόθεση των λαών όλου του κόσμου!".

Η πάλη ανάμεσα στο προλεταριάτο και την αστική τάξη, ανάμεσα στα Σοβιέτ και την κυβέρνηση, που άρχισε από τις πρώτες μέρες του Μάρτη, πλησίαζε στο αποκορύφωμά της. Η Ρωσία, πηδώντας με ένα άλμα από το μεσαίωνα στον 20ό αιώνα, αποκάλυψε στον κατάπληκτο κόσμο δύο επαναστάσεις - την πολιτική και την κοινωνική - σε μια θανάσιμη πάλη.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ