ΤΖΟΝ ΡΙΝΤ–ΔΕΚΑ ΜΕΡΕΣ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ (7)

ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΤΖΟΝ ΡΙΝΤ

7^ον ΜΕΡΟΣ

(Συνέχεια από το προηγούμενο)

"Ώστε νομίζετε, ότι η υπόθεση κερδήθηκε;..".

Σήκωσε τους ώμους: "Πρέπει να κάνουμε ακόμα πάρα πολλά. Αφάνταστα πολλά... το έργο μόλις τώρα αρχίζει...".

Στο κεφαλόσκαλο είδα τον σύντροφο πρόεδρο του Σοβιέτ των επαγγελματικών συνδικάτων Ριαζάνοφ. Κοίταζε μελαγχολικά μπροστά του, μασουλώντας την άσπρη γενειάδα του. "Αυτό είναι τρέλα, τρέλα!" φώναξε. "Το προλεταριάτο της Ευρώπης δε θα ξεσηκωθεί! Όλη η Ρωσία...". Κούνησε αφηρημένα το χέρι και τράβηξε πιο πέρα.

Ο Ριαζάνοφ κι ο Κάμενεφ ήταν ενάντια στην εξέγερση και δοκίμασαν πάνω τους όλη τη φοβερή δύναμη της λενινιστικής πολεμικής.

Η συνεδρίαση εκείνη ήταν πολύ σοβαρή. Ο Τρότσκι από μέρους της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής δήλωσε ότι η προσωρινή κυβέρνηση δεν υπάρχει πια.

"Το χαρακτηριστικό γνώρισμα των αστικών και μικροαστικών κυβερνήσεων, είπε, είναι η εξαπάτηση των μαζών.

Σ' εμάς τη στιγμή αυτή, σ' εμάς, στα Σοβιέτ των στρατιωτών, των εργατών και των αγροτών βουλευτών, μπαίνει για πρώτη φορά στην ιστορία το καθήκον να δημιουργήσουμε εξουσία, που δε θα 'χει άλλο σκοπό, παρά μόνο την εξυπηρέτηση των αναγκών των στρατιωτών, των εργατών και των αγροτών".

Στο βήμα ανέβηκε ο Λένιν. Τον υποδέχτηκαν με θυελλώδεις επευφημίες. Ο Λένιν πρόβλεψε την παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση... Μετά απ' αυτόν μίλησε ο Ζινόβιεφ, που τόνισε:

"Σήμερα κάναμε το καθήκον μας απέναντι στο διεθνές προλεταριάτο και δώσαμε ένα ισχυρό χτύπημα στον πόλεμο, χτύπημα στα στήθη όλων των ιμπεριαλιστών και ιδιαίτερα, στο δήμιο Γουλιέλμο".

Μετά απ' αυτό ο Τρότσκι δήλωσε ότι "στο μέτωπο στάλθηκαν κιόλας τηλεγραφήματα, που αναγγέλλουν τη νίκη της εξέγερσης, όμως απάντηση δεν ήρθε ακόμα. Υπάρχουν φήμες ότι ενάντια στην Πετρούπολη κινούνται στρατεύματα. Είναι απαραίτητο να στείλουμε σ' αυτά αντιπροσώπους για να τους πουν όλη την αλήθεια".

Φωνή από τις θέσεις: "Εσείς προαποφασίζετε τη θέληση του Πανρωσικού συνεδρίου των Σοβιέτ!".

Ο Τρότσκι (κρύα): "Η θέληση του Πανρωσικού συνεδρίου των Σοβιέτ προαποφασίστηκε από το μεγάλο γεγονός της εξέγερσης των εργατών και στρατιωτών της Πετρούπολης".

(1) Κάμενεφ Λ. Μπ. (Ρόζενφελντ). Έκανε επανειλημμένες υποχωρήσεις από τον μπολσεβικισμό και στο τέλος ξέκοψε από το μαρξισμό - λενινισμό. Στα χρόνια της αντίδρασης του Στολίπιν και της νέας ανόδου του εργατικού κινήματος ενεργούσε σαν συμφιλιωτής απέναντι στους μενσεβίκους - λικβινταριστές και τροτσκιστές. Μετά την επανάσταση του Φλεβάρη ήταν υπέρ της υποστήριξης της προσωρινής κυβέρνησης και της αμυντικής πολιτικής της, τασσόταν ενάντια στη γραμμή του κόμματος για τη μετεξέλιξη της αστικοδημοκρατικής επανάστασης σε σοσιαλιστική. Τον Οχτώβρη του 1917 μαζί με τον Ζινόβιεφ, έκανε προδοσία, γράφοντας στη μενσεβικική εφημερίδα "Νέα Ζωή", ενάντια στην απόφαση της ΚΕ των μπολσεβίκων για την ένοπλη εξέγερση, κι έτσι αποκάλυψε το σχέδιο της εξέγερσης στον εχθρό. Μετά τη νίκη της Οχτωβριανής Επανάστασης ήταν υπέρ της δημιουργίας κυβέρνησης συνασπισμού με τη συμμετοχή εκπροσώπων των μενσεβίκων, των εσέρων και των "λαϊκών σοσιαλιστών". Το 1925 μαζί με τον Ζινόβιεφ υπήρξε ο οργανωτής της λεγόμενης "νέας αντιπολίτευσης", κάνοντας μπλοκ με τον Τρότσκι. Το 1927 για την ασταμάτητη αντικομματική φραξιονιστική πάλη του διαγράφηκε από τις γραμμές του ΠΚΚ (μπ). Πετυχαίνοντας αργότερα την αποκατάσταση στο κόμμα, συνέχισε την αντικομματική και αντισοβιετική του δράση και διαγράφηκε ξανά.

Μπήκαμε στην τεράστια αίθουσα των συνεδριάσεων, διασχίζοντας το ανήσυχο πλήθος, που συνωστιζόταν στις πόρτες. Στους πάγκους και στις καρέκλες, στους διαδρόμους, στα περβάζια των παραθυριών, ακόμα και στις άκρες της εξέδρας του προεδρείου, κάτω από το φως των μεγάλων άσπρων πολυέλαιων, κάθονταν οι αντιπρόσωποι των εργατών και των στρατιωτών όλης της Ρωσίας. Πότε με ανήσυχη ηρεμία, πότε με άγριο θόρυβο, περίμεναν να χτυπήσει το κουδούνι του προεδρείου. Το διαμέρισμα δεν είχε θέρμανση, μα ήταν ζέστη από την αποφορά των άπλυτων ανθρώπινων σωμάτων. Ο αποπνιχτικός γαλάζιος καπνός των τσιγάρων υψωνόταν και αιωρούνταν στο βρώμικο αέρα. Κατά διαστήματα ανέβαινε κάποιο από τα καθοδηγητικά πρόσωπα στο βήμα και παρακαλούσε τους συντρόφους να σταματήσουν το κάπνισμα. Τότε όλοι μαζί, ακόμα και κείνοι που κάπνιζαν, φώναζαν: "Σύντροφοι, μην καπνίζετε!" και το κάπνισμα συνεχιζόταν. Ο αντιπρόσωπος του εργοστασίου Ομπουχοφ, ο αναρχικός Πετρόβσκι, με έβαλε και κάθισα δίπλα του. Λερωμένος και αξύριστος, μόλις κρατιόταν στα πόδια από την αϋπνία: δούλευε στη Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή τρία μερόνυχτα χωρίς διακοπή.

Στο προεδρείο κάθονταν οι ηγέτες της παλιάς ΚΕΕ. Τελευταία φορά τους δόθηκε ευκαιρία να διευθύνουν τη συνεδρίαση των ανυπόταχτων Σοβιέτ, που τα διοικούσαν από τις πρώτες μέρες της επανάστασης. Τώρα τα Σοβιέτ ξεσηκώθηκαν ενάντιά τους. Τέλειωσε η πρώτη περίοδος της ρωσικής επανάστασης την οποία οι ηγέτες αυτοί προσπαθούσαν να φρενάρουν. Οι τρεις πιο επιφανείς δεν ήταν στο προεδρείο: δεν ήταν ο Κερένσκι, που το 'σκασε για το μέτωπο, περνώντας πόλεις και χωριά, που 'χαν αρχίσει κιόλας να ξεσηκώνονται, έλειπε ο γέρικος αετός Τσχέιτζε, που με αποστροφή αποσύρθηκε στα πατρικά βουνά της Γεωργίας κι εκεί πέθανε από χτικιό, απουσίαζε κι ο γαλαντόμος Τσερετέλι, που ήταν βαριά άρρωστος. Αυτός όμως γύρισε αργότερα και κατανάλωσε όλη τη ραφινάτη ευγλωττία του για την υπεράσπιση της χαμένης υπόθεσης. Στο βήμα κάθονταν ο Γκοτς, ο Νταν, ο Λίμπερ, ο Μπογκντάνοφ, ο Μπρόιντο, ο Φιλιπόφσκι, όλοι χλομοί και οργισμένοι, με βαθουλωμένα μάτια. Κάτω απ' αυτούς έβραζε και βούιζε το 2ο Πανρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ, και πάνω απ' τα κεφάλια τους δούλευε πυρετώδικα η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή, που κρατούσε στα χέρια της όλα τα νήματα της εξέγερσης και που κατάφερνε εύστοχα και ισχυρά χτυπήματα... Η ώρα ήταν 10 και 40 το βράδυ.

Ο Νταν, ένας ανθρωπάκος με πλαδαρό πρόσωπο, με μια ασουλούπωτη στολή στρατιωτικού γιατρού, χτύπησε το κουδούνι. Επακολούθησε αμέσως απόλυτη ησυχία που διακοπτόταν μονάχα από τις λογομαχίες και τις βρισιές των ανθρώπων που στριμώχνονταν στην είσοδο...

"Η εξουσία είναι στα χέρια μας", άρχισε θλιμμένα ο Νταν. Σταμάτησε για μια στιγμή και συνέχισε αργά. "Σύντροφοι, το συνέδριο των Σοβιέτ συνέρχεται σε τέτοια εξαιρετική στιγμή και κάτω από τέτοια εξαιρετικά περιστατικά, που νομίζω, ότι θα καταλαβαίνετε, γιατί η ΚΕΕ θεωρεί περιττή την έναρξη της σημερινής συνεδρίασης με πολιτικό λόγο. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα κατανοητό, αν σκεφτείτε ότι είμαι μέλος του προεδρείου της ΚΕΕ κι ότι αυτή τη στιγμή οι κομματικοί μας σύντροφοι βρίσκονται στα Χειμερινά Ανάκτορα κάτω από τα πυρά, εκπληρώνοντας σαν υπουργοί με αυταπάρνηση το καθήκον που τους ανέθεσε η ΚΕΕ (ανήσυχος θόρυβος). Κηρύσσω την έναρξη της πρώτης συνεδρίασης του 2ου συνεδρίου των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών".

Το προεδρείο εκλέχτηκε μέσα σε γενικό θόρυβο και κίνηση. Ο Αβανέσοφ δήλωσε, ότι έπειτα από συμφωνία ανάμεσα στους μπολσεβίκους, τους αριστερούς εσέρους και τους μενσεβίκους - διεθνιστές αποφασίστηκε να σχηματιστεί το προεδρείο με βάση την αναλογική αντιπροσώπευση. Μερικοί μενσεβίκοι, διαμαρτυρόμενοι έντονα, έφυγαν από τη θέση τους. "Θυμάστε, τους φώναξε κάποιος γενειοφόρος στρατιώτης, θυμάστε τι μας κάνατε εμάς τους μπολσεβίκους, όταν ήμασταν μειοψηφία!" Το αποτελέσματα των εκλογών: δεκατέσσερις μπολσεβίκοι, εφτά εσέροι, τρεις μενσεβίκοι και ένας διεθνιστής(από την ομάδα του Γκόργκι). Ο Χέντελμαν δηλώνει από μέρους των δεξιών εσέρων και των εσέρων του κέντρου ότι παραιτούνται από τη συμμετοχή στο προεδρείο. Ο Χεντσούκ κάνει παρόμοια ακριβώς δήλωση από μέρους των μενσεβίκων. Κι οι μενσεβίκοι διεθνιστές δηλώνουν ότι δεν μπορούν να πάρουν μέρος στο προεδρείο, αν δεν ξεκαθαριστούν προηγούμενα ορισμένα γεγονότα (χλιαρά χειροκροτήματα και φωνές). Φωνή από κάτω: "Αποστάτες! Και αποκαλείτε τον εαυτό σας σοσιαλιστή!". Ο εκπρόσωπος των αντιπροσώπων της Ουκρανίας ζητάει και παίρνει θέση στο προεδρείο. Μετά απ' αυτό η παλιά ΚΕΕ εγκαταλείπει το βήμα και τη θέση της την παίρνουν ο Τρότσκι, ο Κάμενεφ, ο Λουνατσάρσκι, η Κολοντάι, ο Νόγκιν... Όλοι σηκώνονται και η αίθουσα τραντάζεται από τα χειροκροτήματα. Πόσο ψηλά πέταξαν αυτοί οι μπολσεβίκοι! Από μια αποκηρυγμένη και καταδιωκόμενη ομάδα που ήταν πριν τέσσερις μήνες, έφτασαν ως τη λαμπρή θέση των τιμονιέρηδων της μεγάλης Ρωσίας, που την είχε αγκαλιάσει η θύελλα της εξέγερσης.

Ο Κάμενεφ ανακοινώνει ότι στην ημερήσια διάταξη μπαίνουν: πρώτο, το ζήτημα της οργάνωσης της εξουσίας, δεύτερο, το ζήτημα του πολέμου και της ειρήνης και τρίτο, το ζήτημα της Συντακτικής Συνέλευσης. Ο Λοζόβσκι σηκώνεται και δηλώνει πως ύστερα από συμφωνία ανάμεσα στα γραφεία όλων των ομάδων προτείνεται να γίνει πρώτα απολογισμός της δουλειάς του Σοβιέτ της Πετρούπολης, κατόπιν να δοθεί ο λόγος στα μέλη της ΚΕΕ και στους εκπροσώπους των κομμάτων και τελευταία, να περάσουμε στην ημερήσια διάταξη. Ξαφνικά, όμως, ακούστηκε νέος θόρυβος πιο ισχυρός από το θόρυβο του πλήθους. Ένας επίμονος, ανησυχαστικός θόρυβος: η υπόκωφη βροντή των κανονιών. Όλοι κοίταζαν νευρικά προς τα σκοτεινά παράθυρα και το συνέδριο το διέτρεξε κάποιο ρίγος. Ο Μάρτοφ παρακάλεσε να του δοθεί ο λόγος και τσίριξε: "Ο εμφύλιος πόλεμος άρχισε, σύντροφοι! Το πρώτο ζήτημά μας πρέπει να είναι η ειρηνική λύση της κρίσης. Κι από άποψη αρχής κι από άποψη ταχτικής είμαστε υποχρεωμένοι να συζητήσουμε έκτακτα με ποιον τρόπο θα προληφθεί ο εμφύλιος πόλεμος. Στο δρόμο πυροβολούν ενάντια στ' αδέλφια μας! Πριν αρχίσει το συνέδριο των Σοβιέτ λύνεται το ζήτημα της εξουσίας με στρατιωτικό πραξικόπημα, που οργάνωσε ένα από τα επαναστατικά κόμματα!..". Φωνές και θόρυβος σκέπασαν το λόγο του στη στιγμή.

"Όλα τα επαναστατικά κόμματα είναι υποχρεωμένα να κοιτάξουν τα γεγονότα κατάματα! Το συνέδριο έχει καθήκον, πρώτα απ' όλα, να λύσει το ζήτημα της εξουσίας και ήδη αυτό το ζήτημα κατέβηκε στους δρόμους, λύνεται με τα όπλα!

Πρέπει να δημιουργήσουμε εξουσία που θα την αναγνωρίζει όλη η δημοκρατία. Το συνέδριο, αν θέλει να 'ναι η φωνή της επαναστατικής δημοκρατίας, δεν πρέπει να καθίσει με σταυρωμένα τα χέρια μπροστά στο άναμμα του εμφύλιου πολέμου, αποτέλεσμα του οποίου, πιθανόν να είναι η έκρηξη αντεπανάστασης. Τη δυνατότητα της ειρηνικής διεξόδου πρέπει να την αναζητήσουμε με τη δημιουργία ενιαίας δημοκρατικής εξουσίας... Είναι ανάγκη να εκλέξουμε μια αντιπροσωπεία για διαπραγματεύσεις με τα άλλα σοσιαλιστικά κόμματα και οργανώσεις...".

Αδιάκοπες μακρινές ομοβροντίες των πυροβόλων, αδιάκοπες διενέξεις των αντιπροσώπων... Έτσι, κάτω από τις ομοβροντίες των πυροβόλων σε ατμόσφαιρα σκοταδιού και μίσους, άγριου τρόμου και απεριόριστης τόλμης, γεννήθηκε η νέα Ρωσία. Οι αριστεροί εσέροι και οι ενωμένοι σοσιαλδημοκράτες υποστήριξαν την πρόταση του Μάρτοφ. Η πρόταση ψηφίστηκε. Κάποιος στρατιώτης δήλωσε ότι η Πανρωσική εκτελεστική επιτροπή των Σοβιέτ των αγροτών αρνήθηκε να στείλει στο συνέδριο τους αντιπροσώπους της. Γι' αυτό προτείνει να στείλουν σ' αυτή μια επιτροπή και να την καλέσουν και τυπικά.

"Εδώ είναι παρόντες μερικοί αγρότες βουλευτές, είπε. Προτείνω να τους δοθεί δικαίωμα ψήφου". Η πρόταση έγινε δεκτή.

Πήρε το λόγο ο λοχαγός Χαράς. "Οι πολιτικοί υποκριτές, που είναι επικεφαλής σ' αυτό το συνέδριο", ούρλιαξε με πάθος από τη θέση του, "μας μιλούν πως πρέπει να συζητήσουμε το ζήτημα της εξουσίας και στο μεταξύ αυτό το ζήτημα μπήκε πια πίσω από τις πλάτες μας, πριν ακόμα αρχίσει το συνέδριο. Κανονιοβολούνται τα Χειμερινά Ανάκτορα, μα τα χτυπήματα που δίνονται σ' αυτό, μπήγουν καρφιά στο καπάκι της νεκρόκασας του πολιτικού κόμματος, που αποφάσισε έναν τέτοιο τυχοδιωκτισμό!". Γενική αγανάχτηση. Παίρνει το λόγο ο Γκαρά (1). "Ενώ εδώ γίνεται πρόταση για τον ειρηνικό διακανονισμό της σύρραξης, στους δρόμους γίνεται μάχη... Οι εσέροι και οι μενσεβίκοι θεωρούν αναγκαίο να διαχωρίσουν τις ευθύνες τους απ' όλα όσα γίνονται εδώ, και καλούν όλες τις κοινωνικές δυνάμεις ν' αντισταθούν στις απόπειρες κατάληψης της εξουσίας...".

Ο τρουντοβίκος Κούτσιν, αντιπρόσωπος της 12ης Στρατιάς: "Εμένα μ' έστειλαν εδώ μόνο για κατατόπιση. Θα γυρίσω αμέσως στο μέτωπο, όπου όλες οι στρατιωτικές επιτροπές πιστεύουν απόλυτα ότι η κατάληψη της εξουσίας από τα Σοβιέτ, τρεις βδομάδες πριν την έναρξη της Συντακτικής Συνέλευσης, είναι μαχαίρι στην πλάτη του στρατού και έγκλημα απέναντι στο λαό!". Μανιασμένες φωνές: "Ψέμα! Ψεύδεστε!". Η φωνή του ομιλητή ακούστηκε πάλι: "Είναι ανάγκη να τελειώσουμε μ' αυτό τον τυχοδιωκτισμό της Πετρούπολης! Στο όνομα της σωτηρίας της πατρίδας και της επανάστασης καλώ όλους τους αντιπροσώπους να εγκαταλείψουν την αίθουσα!". Αποσύρθηκε από το βήμα. Ουρλιαχτά αγανάχτησης. Πολλοί με απειλητικές διαθέσεις σηκώνονται να τον βρουν... Μιλάει ο Χιντσούκ, ένας αξιωματικός με κόκκινο μυτερό γένι, με μαλακή και πειστική ομιλία:

"Μιλώ από μέρους των αντιπροσώπων του μετώπου. Ο στρατός δεν αντιπροσωπεύεται αρκετά σ' αυτό το συνέδριο κι εκτός από αυτού, δε θεωρεί απαραίτητο το συνέδριο των Σοβιέτ αυτή τη στιγμή, δηλαδή τρεις βδομάδες πριν την έναρξη της Συντακτικής Συνέλευσης...". Αποδοκιμασίες που όλο μεγαλώνουν και ποδοκροτήματα.

"Ο στρατός θεωρεί, ότι το συνέδριο των Σοβιέτ δεν έχει την απαραίτητη εξουσία...". Οι στρατιώτες που βρίσκονταν στην αίθουσα πήδηξαν από τη θέση τους. "Από ποιανού μέρος μιλάτε: Ποιον εκπροσωπείτε;" φώναξαν.

"Την κεντρική εκτελεστική επιτροπή της 5ης Στρατιάς, το δεύτερο σύνταγμα του τομέα Φ., το πρώτο σύνταγμα του τομέα Ν., το 3ο σύνταγμα πεζικού του τομέα Σ...".

"Πότε σας εξέλεξαν; Εσείς δεν αντιπροσωπεύετε τους στρατιώτες, αλλά τους αξιωματικούς! Κι οι στρατιώτες τι λένε;".

Συνεχίστηκαν οι φωνές διαμαρτυρίας.

"Εμείς, η ομάδα του μετώπου δεν παίρνουμε καμιά ευθύνη γι' αυτό που γίνεται τώρα και που θα γίνει αργότερα και θεωρούμε αναγκαίο να επιστρατεύσουμε όλες τις συνειδητές επαναστατικές δυνάμεις για τη σωτηρία της επανάστασης!

Η ομάδα του μετώπου εγκαταλείπει το συνέδριο... Η θέση για μάχη είναι στους δρόμους".

Δυνατή φωνή: "Εσείς μιλάτε από μέρους του επιτελείου κι όχι από μέρους του στρατού".

"Καλώ όλους τους στρατιώτες που σκέφτονται σωστά να εγκαταλείψουν το συνέδριο!".

"Κορνιλοφικέ! Αντεπαναστάτη! Προβοκάτορα!" ακούστηκε από την αίθουσα.

Κατόπιν (2) ο Χιντσούκ από μέρους των μενσεβίκων δηλώνει: "Η μοναδική δυνατότητα για ειρηνική διέξοδο είναι ν' αρχίσει το συνέδριο διαπραγματεύσεις με την προσωρινή κυβέρνηση για το σχηματισμό καινούριας κυβέρνησης, που θα στηρίζεται σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας". Για μερικά λεπτά ένας φοβερός θόρυβος δεν τον άφηνε να μιλήσει.

Δυναμώνοντας τη φωνή του και τσιρίζοντας διάβασε τη διακήρυξη των μενσεβίκων.

"Μια και οι μπολσεβίκοι οργάνωσαν στρατιωτική συνωμοσία, στηριζόμενοι στο Σοβιέτ της Πετρούπολης και δε συμβουλεύτηκαν τις άλλες παρατάξεις και κόμματα, δε θεωρούμε σκόπιμο να παραμείνουμε στο συνέδριο και γι' αυτό το εγκαταλείπουμε, καλώντας όλες τις άλλες ομάδες και κόμματα να μας ακολουθήσουν και να συγκεντρωθούμε για να συζητήσουμε την κατάσταση που δημιουργήθηκε".

"Λιποτάχτες!".

Ο Χέντελμαν, που διακοπτόταν κάθε λεπτό από γενικό θόρυβο και φωνές, με φωνή που μόλις ακουγόταν διαμαρτύρεται από μέρους των σοσιαλιστών - επαναστατών ενάντια στο βομβαρδισμό των Χειμερινών Ανακτόρων. "Εμείς δεν αναγνωρίζουμε τέτοιου είδους αναρχία...".

Δεν πρόφτασε να τελειώσει και στο βήμα ανεβαίνει ένας νεαρός στρατιώτης, με ισχνό πρόσωπο και με ζωηρά μάτια. Με μια δραματική χειρονομία σήκωσε το χέρι:

"Σύντροφοι!" φώναξε και επικράτησε ησυχία. "Ονομάζομαι Πέτερσον. Μιλώ από μέρους του δεύτερου λιθουανικού συντάγματος πεζικού. Ακούσατε τη δήλωση των δύο εκπροσώπων στρατιωτικών επιτροπών. Κι αυτές οι δηλώσεις θα είχαν κάποια αξία αν αυτοί που τις κάνουν ήταν πραγματικοί εκπρόσωποι του στρατού...". (Θυελλώδη χειροκροτήματα)

"Αυτοί δεν εκπροσωπούν τους στρατιώτες...". Ο ομιλητής κουνάει τη γροθιά. "Η 12η Στρατιά από καιρό βάζει ζήτημα επανεκλογής του Σοβιέτ και της Ισκολός (3), όμως η δική μας επιτροπή, ακριβώς όπως και η δική σας ΚΕΕ, αρνήθηκε να συγκαλέσει τους αντιπροσώπους των στρατιωτών μέχρι τα τέλη (τα μέσα) του Σεπτέμβρη, για να μπορέσουν οι αντιδραστικοί να στείλουν στο σημερινό συνέδριο τους δικούς ψευτοαντιπροσώπους. Κι εγώ σας λέω πως τα λιθουανικά συντάγματα επανειλημμένα δήλωσαν: "Ούτε μια απόφαση πια! Φτάνουν τα λόγια: Χρειάζονται έργα. Πρέπει να πάρουμε την εξουσία στα χέρια μας!"

Ας φύγουν αυτοί οι αυτοαποκαλούμενοι αντιπρόσωποι! Ο στρατός δεν είναι μ' αυτούς!".

Η αίθουσα τραντάχτηκε από θυελλώδη χειροκροτήματα. Στα πρώτα λεπτά της συνεδρίασης, οι αντιπρόσωποι, ζαλισμένοι από τη θύελλα των γεγονότων, ξεκουφαμένοι από το κανονίδι, ταλαντεύονταν. Μια ολόκληρη ώρα από τούτο το βήμα έπεφταν απάνω τους το ένα μετά το άλλο τα σφυροκοπήματα, τους έσμιγαν σε μια ενιαία μάζα και ταυτόχρονα τους πίεζαν. Μήπως μείνουν απομονωμένοι. Δε θα ξεσηκωθεί άραγε ενάντιά τους η Ρωσία; Είναι σωστό άραγε, πως ενάντια στην Πετρούπολη έρχονται στρατεύματα; Μόλις όμως μίλησε αυτός ο γαλανομάτης νεαρός στρατιώτης, αμέσως κατάλαβαν όλοι ότι μέσα στα λόγια του, που έλαμψαν σαν αστραπή, κρυβόταν η αλήθεια... Η φωνή του ήταν η φωνή των στρατιωτών, των εκατομμυρίων εργατών και αγροτών που ήταν ντυμένοι στο χακί, που ήταν συνεπαρμένοι από τον ίδιο παροξυσμό, από τις ίδιες ιδέες και αισθήματα, όπως κι αυτοί οι ίδιοι οι αντιπρόσωποι...

Στο βήμα ανέβηκαν πάλι στρατιώτες... Ο Γκζελσάκ δηλώνει από μέρους των αντιπροσώπων του μετώπου, πως το ζήτημα της αποχώρησης από το συνέδριο αποφασίστηκε μόνο από μια πολύ ασήμαντη πλειοψηφία και μάλιστα οι μπολσεβίκοι αντιπρόσωποι δεν πήραν μέρος στην ψηφοφορία, θεωρώντας, ότι η απόφαση πρέπει να παρθεί κατά παρατάξεις και όχι κατά ομάδες. "Εκατοντάδες αντιπρόσωποι από το μέτωπο", είπε, "εκλέχτηκαν χωρίς τη συμμετοχή των στρατιωτών, γιατί οι στρατιωτικές επιτροπές έπαψαν από πολύν καιρό να είναι πια οι πραγματικοί εκπρόσωποι της μάζας των απλών στρατιωτών...". Ο Λουκιάνοφ φωνάζει, πως οι αξιωματικοί του είδους Χαράς ή Χιντσούκ δεν εκπροσωπούν στο συνέδριο τους στρατιώτες, αλλά την ανώτερη διοίκηση. "Αυτοί που ζουν στα χαρακώματα περιμένουν με ανυπομονησία τη μεταβίβαση της εξουσίας στα χέρια των Σοβιέτ". Οι διαθέσεις άρχισαν να αλλάζουν...

(1) Σύμφωνα με τα γραφόμενα της "Πράβντα", αυτό το είπε ο Χαράς.

(2) Η επόμενη ομιλία αποδίδεται από τον Τζον Ριντ στον Χιντσούκ. Σύμφωνα με όλα τα γραφόμενα των εφημερίδων, αυτή είναι η συνέχεια του λόγου του Κούτσιν.

Κατόπιν από μέρους του Μπουντ (του εβραϊκού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος) μίλησε ο Αμπράμοβιτς. Έτρεμε από οργή, τα μάτια του έλαμπαν κάτω από τα χοντρά γυαλιά (1):

"Τα γεγονότα που διαδραματίζονται αυτή τη στιγμή στην Πετρούπολη είναι μεγάλο ατύχημα! Η ομάδα του Μπουντ προσχώρησε στη διακήρυξη των μενσεβίκων και των σοσιαλιστών - επαναστατών και εγκαταλείπει το συνέδριο!".

Δυνάμωσε τη φωνή και σήκωσε το χέρι: "Το καθήκον μας απέναντι στο ρωσικό προλεταριάτο δε μας επιτρέπει να παραμείνουμε εδώ και να πάρουμε πάνω μας την ευθύνη γι' αυτό το έγκλημα. Επειδή ο κανονιοβολισμός των Χειμερινών Ανακτόρων δε σταματάει, το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης, μαζί με τους μενσεβίκους, τους εσέρους και την Εκτελεστική Επιτροπή των Σοβιέτ των αγροτών αποφάσισε να χαθεί μαζί με την προσωρινή κυβέρνηση. Εμείς προσχωρούμε σ' αυτούς! Άοπλοι, ανοίγουμε τα στήθη μας στα πολυβόλα των τρομοκρατών... Καλούμε όλους τους αντιπροσώπους του συνεδρίου...".

Το υπόλοιπο της ομιλίας πνίγηκε μέσα σε θύελλα από κραυγές, απειλές και κατάρες που μοιάζανε σαν υποχθόνιος κρότος, καθώς πενήντα αντιπρόσωποι σηκώθηκαν από τις θέσεις τους κι άρχισαν να τραβούν προς την έξοδο.

Ο Κάμενεφ, φώναζε χτυπώντας το κουδούνι του προεδρείου: "Καθίστε στις θέσεις σας! Θα περάσουμε στην ημερήσια διάταξη!". Ο Τρότσκι σηκώθηκε από τη θέση του. Το πρόσωπό του ήταν χλομό και σκληρό. Στη δυνατή φωνή του κυριαρχούσε μια παγερή περιφρόνηση. "Όλοι οι λεγόμενοι σοσιαλσυμβιβαστές, όλοι αυτοί οι κατατρομαγμένοι μενσεβίκοι, εσέροι κι οι μπουντιστές ας φύγουν! Όλοι αυτοί είναι απλώς σκουπίδια που θα μπουν στο καλάθι των αχρήστων της ιστορίας!..".

Ο Ριαζάνοφ ανακοίνωσε από μέρους των μπολσεβίκων ότι η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή, ύστερα από παράκληση του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης έστειλε αντιπροσωπεία για διαπραγματεύσεις με τα Χειμερινά Ανάκτορα. "Έτσι, λοιπόν, εμείς κάνουμε το καθετί για ν' αποφύγουμε την αιματοχυσία...".

Ήταν καιρός πια να φύγουμε από δω. Καθυστερήσαμε για ένα λεπτό στο δωμάτιο, όπου δούλευε πυρετώδικα η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή, δεχόταν και ξεπροβόδιζε τους λαχανιασμένους συνδέσμους, ξαπόστελνε προς όλα τα σημεία της πόλης κομισάριους εξουσιοδοτημένους με δικαίωμα ζωής και θανάτου. Τα τηλέφωνα βούιζαν αδιάκοπα.

Όταν άνοιξε η πόρτα, μας χτύπησε ένας αποπνιχτικός αέρας γεμάτος καπνό κι είδαμε αναμαλλιασμένους ανθρώπους, σκυμμένους πάνω στο χάρτη που λουζόταν με το κατακάθαρο φως μιας ηλεκτρικής λάμπας με αμπαζούρ... Ο σύντροφος Γιοζέφοφ - Ντουχβίνσκι, ένας καλόκαρδος νέος με ολόκληρη θημωνιά από χρυσοκίτρινα μαλλιά μας έδωσε τις άδειες.

Βγήκαμε μέσα στην κρύα νύχτα. Μπροστά στο Σμόλνι ήταν συγκεντρωμένα πάρα πολλά αυτοκίνητα, που άλλα σταματούσαν κι άλλα έφευγαν. Μέσα από το θόρυβό τους ξεχώριζαν τα υπόκωφα βουητά των μακρινών κανονιοβολισμών. Ένα τεράστιο φορτηγό τρανταζόταν ολόκληρο από το δούλεμα της μηχανής. Μερικοί άνθρωποι φόρτωναν πάνω σ' αυτό δέματα προκηρύξεων, ενώ άλλοι τα έπαιρναν και τα ταχτοποιούσαν, κρατώντας στο χέρι τα ντουφέκια.

"Πού πηγαίνετε;" τους ρώτησα.

"Σ' όλη την πόλη!" μου απάντησε χαμογελώντας ένας μικρός εργάτης κι έκανε μια ενθουσιώδη κίνηση με το χέρι.

Τους δείξαμε τα πιστοποιητικά μας. "Ελάτε μαζί μας!" μας προσκάλεσαν. "Μπορεί όμως να μας πυροβολήσουν κιόλας...".

Σκαρφαλώσαμε στο φορτηγό. Μ' ένα διαπεραστικό τρίξιμο του μοχλού σύνδεσης, η τεράστια μηχανή κινήθηκε προς τα μπρος κι όλοι πέσαμε προς τα πίσω, πατώντας τους ανθρώπους που σκαρφάλωναν ακόμα στο φορτηγό μας. Το αυτοκίνητο τρέχοντας δίπλα από τις φωτιές, που ήταν αναμμένες στην εσωτερική και εξωτερική πόρτα και φώτιζαν με την κόκκινη ανταύγεια τους, τους μαζεμένους γύρω τους εργάτες, πηδώντας και ταλαντευόμενο δεξιά - αριστερά, τράβηξε για τη λεωφόρο Σουβόροφ. Ένας από τους συνεπιβάτες μας ξέσχισε το περιτύλιγμα ενός δέματος κι άρχισε να σκορπίζει στον αέρα κάτι προκηρύξεις. Τον βοηθήσαμε κι εμείς. Έτσι τρέχαμε μέσα στους σκοτεινούς δρόμους, αφήνοντας ολόκληρη ουρά από άσπρα χαρτιά που πετούσαν. Οι αργοπορημένοι διαβάτες σταματούσαν και τα μάζευαν. Στα σταυροδρόμια οι περιπολίες άφηναν τις φωτιές και, σηκώνοντας τα χέρια, έπιαναν τις προκηρύξεις. Κάπου - κάπου μας σταματούσαν οπλισμένοι άνθρωποι. Πρότειναν τα όπλα και φώναζαν: "Στάσου". Ο σοφέρ μας, όμως, πετούσε μερικές ακατάληπτες λέξεις και τραβούσαμε πιο πέρα. Πήρα μια από τις εκκλήσεις και στο φως που σκορπούσαν τα αριά φανάρια των δρόμων, κατόρθωσα να τη διαβάσω όπως - όπως:

"Προς τους πολίτες της Ρωσίας!

Η προσωρινή κυβέρνηση ανατράπηκε. Η κρατική εξουσία πέρασε στα χέρια του οργάνου του Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών της Πετρούπολης, της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής, που βρίσκεται επικεφαλής του προλεταριάτου και της φρουράς της Πετρούπολης.

Η υπόθεση για την οποία αγωνιζόταν ο λαός: άμεση πρόταση δημοκρατικής ειρήνης, κατάργηση της τσιφλικάδικης ιδιοκτησίας στη γη, εργατικός έλεγχος στην παραγωγή, δημιουργία σοβιετικής κυβέρνησης - είναι εξασφαλισμένη!

Ζήτω η επανάσταση των εργατών, των στρατιωτών και των αγροτών!

Η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή του Σοβιέτ της Πετρούπολης των εργατών και στρατιωτών βουλευτών".

Ο γείτονάς μου, ένας αλλήθωρος, με μογγολική φάτσα, με καυκασιανό καλπάκι από τραγίσια γούνα, ψιθύρισε: "Προσέξτε! Οι προβοκάτορες πάντα πυροβολούν από τα παράθυρα!..". Στρίψαμε στη σκοτεινή και σχεδόν έρημη πλατεία Ζναμιόνσκαγια, παρακάμψαμε το ανόητο άγαλμα που έφτιαξε ο Τρουμπέτσκι (2) και τραβήξαμε προς την πλατιά λεωφόρο Νέβσκι. Τρεις από μας στέκονταν με τα όπλα έτοιμα, κοιτώντας προς τα παράθυρα. Ο δρόμος είχε μεγάλη κίνηση. Μάζες λαού έτρεχαν σκυφτά προς διάφορες κατευθύνσεις. Κανόνια δεν ακούγαμε πια, κι όσο πλησιάζαμε προς τα Χειμερινά Ανάκτορα, τόσο πιο ήσυχοι κι έρημοι ήταν οι δρόμοι. Τα παράθυρα του Δημαρχείου έλαμπαν όλα. Πιο πέρα διακρινόταν πυκνή μάζα λαού και μια αλυσίδα από ναύτες που φώναζαν άγρια να σταματήσουμε. Η μηχανή έκοψε ταχύτητα και κατεβήκαμε στη γέφυρα.

(1) Πιο κάτω, φαίνεται, ότι ο Τζον Ριντ συνένωσε δυο ομιλίες του Αμπράμοβιτς και του Έρλιχ. Σύντ.

(2) Έχει υπόψη του το άγαλμα του Τσάρου Αλέξανδρου του 3ου. Σύντ.

Ήταν ένα υπέροχο θέαμα. Εκείνη τη στιγμή στη γωνία του καναλιού της Αικατερίνης, κάτω από τα φανάρια των δρόμων, μια αλυσίδα από ένοπλους ναύτες έζωνε τη λεωφόρο Νέβσκι, φράζοντας το δρόμο σε ένα πλήθος ανθρώπων, που συντάσσονταν κατά τετράδες. Ήταν τριακόσιοι - τετρακόσιοι άνθρωποι: Άντρες με ωραία παλτά, κομψά ντυμένες γυναίκες, αξιωματικοί, το πιο παρδαλό κοινό. Ανάμεσά τους αναγνωρίσαμε πολλούς αντιπροσώπους του συνεδρίου, αρχηγούς των μενσεβίκων και των εσέρων. Εδώ ήταν και ο ισχνός κοκκινογένης πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής των Σοβιέτ των αγροτών Αυξέντιεφ κι ο οπαδός του Κερένσκι Σορόκιν κι ο Χιντσούκ κι ο Αμπράμοβιτς και - μπροστά από όλους - ο ασπρογένης δήμαρχος της Πετρούπολης, ο γέρο - Σρέιντερ κι ο υπουργός Επισιτισμού της προσωρινής κυβέρνησης Προκοπόβιτς, που είχε συλληφθεί το ίδιο πρωί και αφέθηκε πια ελεύθερος. Είδα και το ρεπόρτερ της εφημερίδας "Russian Daily News" (1) Μάλκιν. "Πάμε να πεθάνουμε στα Χειμερινά Ανάκτορα", φώναξε ενθουσιώδικα. Η φάλαγγα στεκόταν ακίνητη, όμως από τις μπροστινές γραμμές της ακούγονταν δυνατές κραυγές. Ο Σρέιντερ κι ο Προκοπόβιτς λογομαχούσαν με ένα μεγαλόσωμο ναύτη που, όπως φαίνεται, ήταν ο διοικητής του τμήματος.

"Απαιτούμε να μας αφήσετε να περάσουμε!", φώναζαν. "Να, αυτοί οι σύντροφοι ήρθαν από το συνέδριο των Σοβιέτ!

Δέστε τα πληρεξούσιά τους! Πηγαίνουμε στα Χειμερινά Ανάκτορα!...".

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ